Տնային առաջադրանք 20․02․21

1․ Կոտորակների հավասարության պայմանի հիման վրա ստուգե՛ք, թե իրար հավասար են արդյոք կոտորակները․

20/40 և 5/6 
20×6 = 120
5×40 = 200
120 հավասար չէ 200

96/182 և 1/2
96×2 = 192
182×1 = 182   
192 հավասար չէ 182   

4/3 և 12/36 
4×36 =144
12×3 = 36
144 հավասար չէ 36

21/10 և 105/50        
21×50 = 1050
105×10 = 1050
1050 հավասար է 1050

2. Ասացե՛ք․ թե ինչու՞ են իրար հավասար հետևյալ կոտորակները.

2/5 և 8/20

2×20 = 40
8×5 = 40
40 = 40

8/13 և 24/39
8×39 = 312
13×24 = 312
312 = 312

3. 1/3, 5/4, 5/6, 12/48 կոտորակների փոխարեն գրեք 24 հայտարար ունեցող և նրանց հավասար կոտորակներ։

1/3 = (8*1) / (3*8) = 8/24
5/4 = (5*6) / (4*4) = 30/24
5/6 = (5*4)/(6*4) = 20/24
12/48 = (12:2) / (48:2) = 6/24

4. Հետևյալ կոտորակներից որո՞նք են իրար հավասար

25/40, 65/104, 48/96, 5/8, 2/4, 60/96

25/40= (25:5) / (40:5) = 5/8
5/8 = 5/8

65/104 = 60/96
65×96 = 6240
104×60 = 6240

48/96=2/4
48×4=192
96×2=192

Տրված է 2/3 կոտորակը։ Գրե՛ք նրան հավասար այն կոտորակները, որոնց հայտարարներն են՝ 6, 12, 24, 36:

2/3 = 4/6
2/3 = 8/12
2/3 = 16/24
2/3 = 24/36

Կոտայքի մարզի տեսարժան վայրեր

Գառնու հեթանոսական տաճար

Գառնու հեթանոսական տաճար ենթադրաբար կառուցվել է մ.թ. 77 թվականին: Այն գտնվում է Հայաստանի Կոտայքի մարզում՝ Ազատ գետի ձախ ափին: Տաճարը նվիրված էր Միհր Աստծուն, որը լույսի և արևի աստվածն էր:
Տաճարը հիմնադրվել է Հայոց թագավոր Տրդատ I-ի կողմից:  305 թվականին, երբ հայոց արքա Տրդատ III-ը ընդունում է քրիստոնեությունը որպես պետական ​​կրոն, հեթանոսական երկրպագության բոլոր վայրերը ոչնչացվում են:
Գառնիի տաճարը միակ հեթանոսական և հունահռոմեական կառույցն է, որը պահպանվել է Հայստանի տարածքում: Կա կարծիք, որ Գառնիի տաճարը անվնաս է մնացել,  քանի որ այն լայնորեն ճանաչված էր որպես «արվեստի գլուխգործոց»: Նաև ըստ մեկ այլ կարծիքի Գառնու տաճարը չի ավերվել Տրդատ 3-րդ թագավորի քրոջ՝ Խոսրովդուխտի շնորհիվ: Խոսրովդուխտը խնդրել է եղբորը չավերել Գառնու տաճարը, որն իր համար մեծ նշանակություն ուներ։ 
Տաճարը կառուցված է մոխրագույն բազալտից: Այն կանգնած է քսանչորս՝ 6.54 մետր բարձրության սյուների վրա։ Առջևի և հետևի սյուները վեցն են, երկու կողմերինը՝ ութական: 24 սյունները խորհրդանշում են օրվա 24 ժամերը:  Տաճարն ունի ինը հատ 30 սանտիմետր բարձրություն ունեցող աստիճաններ: Սանդուղքի երկու կողմերում քառակուսի պատվանդաններ են, որոնց վրա փորագրված է Ատլասի՝ հունական դիցաբանության տիտանի քանդակը, որը կարծես իր ուսերի վրա է պահում ամբողջ կառույցը:
Համալիրը ներառել է հռոմեական բաղնիք, արքունական ամառանոց և 7-րդ դարի եկեղեցի:  Պահպանվել է բաղնիքի խճանկարով հատակը, որը կազմված է 15 գույնի բնական քարերով։ Խճանկարի վերևի մասում գրված է՝ «ոչինչ չստանալով աշխատեցինք» արտահայտությունը։ 

1679 թվականին տեղի ունեցած երկրաշարժը ամբողջությամբ ավերել է տաճարը։ Կործանված տաճարի մասերը, պատերի քարերը ընկած են եղել տաճարի շուրջը և հարևան ձորում։ Հնագետներին պահանջվել է ավելի քան 20 տարի, որպեսզի քանդված կտորները հավաքեն: 

Տաճարի վերակառուցումն ավարտվել է 1975 թվականին՝ երկրաշարժից  գրեթե 300 տարի անց: Տաճարը ամբողջությամբ վերակառուցվել է՝ օգտագործելով բնօրինակ քարեր: Անհայտ կորած կտորները փոխարինվել են դատարկ քարերով, որպեսզի դրանք հեշտությամբ ճանաչելի լինեն:

Տնային առաջադրանք 17․02․21

  1. Գրե՛ք այն կոտորակը, որին հավասար է տրված բաժինների գումարը.

  • 1/3+1/3= 2/3
  • 1/5+1/5+1/5= 3/5
  • 1/2+1/2+1/2= 3/2
  • 1/4+1/4+1/4+1/4+1/4= 5/4
  • 1/4+1/4+1/4= 3/4
  • 1/3+1/3+1/3+1/3= 4/3
  1. Բաժինների գումարի տեսքով ներկայացրե՛ք սովորական կոտարակը
  • 5/7= 1/7+1/7+1/7+1/7+1/7
  • 5/8= 1/8+1/8+1/8+1/8+1/8
  • 10/11= 1/11+1/11+1/11+1/11+1/11+1/11+1/11/+1/11+1/11+1/11
  • 2/3= 1/3+1/3
  • 3/10= 1/10+1/10+1/10
  • 7/4= 1/4+1/4+1/4+1/4+1/4+1/4+1/4
  • 6/7= 1/7+1/7+1/7+1/7+1/7+1/7
  • 8/9= 1/9+1/9+1/9+1/9+1/9+1/9+1/9+1/9
  1. Հաշվե՛ք արտահայտության արժեքը

  •  (11+9) / (5+2)= 20/7
  •  (3×9-2×8) / (4×5+6×7)=11/62
  •  (7×8+81:9) / (6×6-105:3)=65/1=65

Դարձվածքներ

1.Ընդգծված դարձվածքները փոխարինիր հոմանիշ բառերով:

Փարիզից Վարշավա թռչելիս լեհ կինոդերասան Ցիբուլսկու աչքով ընկավ, որ կողքի ուղևորը սիրտը դող ընկած նստած է:Նա փորձեց հարևանին սիրտ տալ:

— Մեր օրերում ինքնաթիռով թռչելը դատարկ բան է,- ասաց,- նույնիսկ ավտոմեքենան ավելի վտանգավոր է: Էս քանի օրը բարեկամներիցս մեկի մեքենայի գլխին ինքնաթիռ ընկավ:

աչքով ընկավ – տեսնել, նկատել, նշմարել, պատահաբար տեսնել

սիրտը դող ընկած – վախենալ, սարսափել, երկյուղել, սարսռել

սիրտ տալ – հույս տալ, ոգևորել, թևավորել

 դատարկ բան – հասարակ, սովորական

2.Տրված դարձվածները արտահայտիր մեկական բառերով:

Պատի ծեփ դառնալ – գունատվել, սփրթնել

Պայման կապել – պայմանավորվել

Քիթը կախել – նեղանալ

Բերանը բաց մնալ – զարմանալ

3.Տրված արտահայտություններից յուրաքանչյուրով երկու նախադասություն կազմիր` մի դեպքում դրանք գործածելով ուղիղ իմաստով, մյուս դեպքում` որպես դարձվածք:

Մատը մտցնել բզեզի բույնը,  մատը կծել, մատից փուշ հանել:

Փոքրիկ տղան չզգալով վտանգը մատը մտցրեց բզեզի բույնը։

Իմ քույրիկը սիրում է մատը մտցնել բզեզի բույնը։

Երբ խաղում էի փողոցի շան հետ, հանկարցակի մատս կծեց։

Երկար մտածելուց հետո, երբ հասկացա խնդրի իմաստը, մատս կծեցի։

Ես ասեղով մատիցս փուշը հանեցի։

Լավ ընկերը միշտ մատից փուշը կհանի։

4.Փակագծերում տրված դարձվածքներն իրենց հոմանիշների փոխարեն գրիր:

Մի անգամ Նապոլեոնը հյուրասիրում էր իր բժշկին:/ Օրերից մի օր/

Օրերից մի օր Նապոլեոնը հյուրասիրում էր իր բժշկին:

Երբ բժիշկը հարբել էր, կայսրը հարցրեց.

— Մի լռիր, բժիշկ, ասա, քո ամբողջ կյանքում քանի՞ մարդ ես սպանել:/ Բերանդ ջուր մի առ, էն աշխարհն ուղարկել/

— Բերանդ ջուր մի առ, բժիշկ, ասա, քո ամբողջ կյանքում քանի՞ մարդ ես էն աշխարհն ուղարկել։

Բժիշկը պատասխանեց.

— Երեք հարյուր հազարով պակաս մարդ եմ սպանել, քան Դուք:/ Գրողի ծոցն ուղարկել/

— Երեք հարյուր հազարով պակաս մարդ եմ գրողի ծոցն ուղարկել, քան Դուք:

5.Նախադասությունների մեջ ընդգծված արտահայտությունները փոխարինի՛ր հոմանիշ բառերով:

Հանկարծ սիրտը դող ընկավ. բա որ գազանը նորից գա, ինքն ինչ է անելու:

Հանկարծ վախեցավ. բա որ գազանը նորից գա, ինքն ինչ է անելու:

Այ քեզ պատմություն, լսողների մազերը բիզ-բիզ էին կանգնել:

Այ քեզ պատմություն, լսողները զարմացել էին:

Մի մատ երեխա է, բայց ինչեր գիտի:

Փոքր երեխա է, բայց ինչեր գիտի:

Ձեռ ու ոտից ընկած մի մարդ բացեց դուռը:

անաշխատունակ մի մարդ բացեց դուռը:

6.Տրված դարձվածքների իմաստները բացատրի՛ր:

Ջրից չոր դուրս գալ – նեղ վիճակից անվնաս փրկվել

սիրտ տալ – խրախուսել, ոգևորել

գլուխը կորցնել – շփոթվել, խուճապի մատնվել

հալից ընկնել – հյուծվել, հոգնել

սիրտը վկայել – կանխագուշակել, նախազգալ

սիրտ անել – համարձակվել, չվախենալ

Տնային առաջադրանք 16․02․21

  1. Տրված մեծություններից առաջինը երկրորդի, ո՞ր բաժինն է.
  • Միլիմետր և մետր

1/1000

  • Կիլոգրամ և ցենտներ

1/100

  • Կիլոգրամ և տոննա

1/1000

  1. Ինչպե՞ս է կոչվում
  • մետրի մեկ տասներորդ մասը

դեցիմետր

  • օրվա մեկ քսանչորսերորդ մասը

ժամ

  1. Քանի՞ րոպե է
  • Մեկ երրորդ ժամը

20ր

  • 1/5 ժամը

12ր

  • 1/30 ժամը

Հազարան հավք

ՊԱՌԱՎԻ ՈՐԴՈՒ ՄԱՀԸ

Արան թագավորի քաղաքում մի աղքատ պառավ կին է լինում. ունենում է մի մինուճար որդի: Օրերից մի օր էս պառավի տղեն հիվանդանում է ու սիրտը խաղող է ուզում:
— Նանի, ի՞նչ կլինի` ինձ համար խաղող ճարես,- թախանձում է մորը:
Մերը վեր է կենում, գնում անթառամ Այգին, որ խաղող բերի: Այգեպանները խաղող չեն տալիս: Մոր սիրտ է, հետ չի դառնում, ասում է, թե` որդիս հիվանդ է, սիրտը խաղող է ուզում, Աստծու սիրուն մի քանի ճիթ խաղող տվեք:
Այգեպանները թե` այգին ջրում ենք, ժամանակ չունենք, առ էս մի ճիթ խաղողը, գնա:
Ու այգեպաններից մեկը մի ճիթ խաղող է պոկում, շպրտում: Ճիթն ընկնում է գետնին, բոլոր հատիկները թափվում են, դես ու դեն ցրվում, կորչում: Պառավը հազիվ մի քանի հատիկ հավաքում, բերում տալիս է հիվանդ որդուն: Հիվանդն ուտում է ու թե` նանի, էս մի քանի պտուղով սիրտս չհովացավ, գնա, մի ճիթ էլ բեր: Պառավն էլի վեր է կենում գնում: Հասնում է այգեպաններին: Ինչքան խնդրում է, աղաչում-պաղատում է, քարսիրտ այգեպանները բան չեն տալիս, դուրս են անում ու այգու դռները հետևից փակում: Պառավը դառն ու դատարկ հետ է գալիս: Գալիս է տեսնում` որդին խաղող կանչելով, մորն է սպասում: Էդպես խաղող կանչելով էլ էն գիշեր պառավի որդին մեռնում է:

Հարցեր և  առաջադրանքներ՝

  1. Բացատրիր սիրտը ուզել, սիրտը չհովանալ դարձվածքները:

Սիրտը չհովանալ – չհագենալ

Սիրտը ուզել – ցանկանալ

2. Սրտի մասին գրիր ուրիշ դարձվածքներ: Օգտվիր Դարձվածաբանական բառարանից:

Սիրտը քանդվել – հուզվել

Սիրտը շարժել – հուզել

Սիրտը պայթել – Ուրիշի լավը տեսնելով նախանձել

Սիրտը պատռվել – սաստիկ վախենալ

Սիրտը պարզել – որևէ բան խոստովանել

Սիրտը բաց անել – գաղտնիքները հայտնել

Սիրտը պինդ պահել – դիմանալ

3. Գրիր կարմիրով նշված բառերի կազմությունը:

Այգեպաններ – այգ(այգի) + պան + ներ (բարդ բառ)

Հիվանդ – պարզ բառ

Հատիկ – հատ + իկ (ածանցավոր բառ)

Քարսիրտ – քար + սիրտ (բարդ բառ)

4. Գրիր մուգ գրված բառերի և արտահայտությունների հոմանիշները:

Աղքատ – ունեզուրկ, չքավոր, չունևոր

Օրերից մի օր – ինչ-որ օր

խնդրում – աղաչում, պաղատում, աղերսում, փախանձում, հայցում

Մեռնում – մահանում, սատկում, ոչնչանում, անէանում, վախճանվում, անշնչանում։

5. Գրիր կանաչով նշված բառերի հականիշները:

Պառավ – երիտասարդ

Հիվանդանում – առողջանում, լավանում

Պոկում – ամրացնում

Փակում – բացում

6. Ի՞նչ կարծիք կազմեցիր այգեպանների մասին. բնութագրիր նրանց:

Այգեպանները ժլատ էին, անսիրտ ու անմարդկային։

7. Ի՞նչ զգացիր պատմությունը կարդալիս:

Շատ հուզիչ էր, թե ինչպես հիվանդ տղան խաղող ասելով մահացավ, իսկ խեղճ մայրը չկարողացավ բավարարել իր մինուճար որդու վերջին ցանկությունը։ Այգեպանների վրա շատ բարկացա, ինչպես կարելի է շպրտել մարդու վրա ուտելիք, կամ մի քանի ճութ խաղողը այդ այգու մեջ չնչին բան էր, կարելի էր ուղակի տալ այդ պառավ կնոջը։ Սակայն այդ այգեպանները չափազանց ժլատ և անսիրտ էին։

8. Փոխիր վերջաբանը. նոր ավարտ մտածիր:

Այգեպանը լսելով կնոջը մի թաս խաղող տվեց, կինը շնորհակալություն հայտնեց և շտապեց տուն։ Իսկ որդին ուտելով խաղողի հատիկները առողջացավ։

Կոտայքի մարզ

Մարզկենտրոնը`   Հրազդան
Մարզի կազմավորման թիվը՝ 1995թ.ի ապրիլի 12
Տարածաշրջանները`   Կոտայքի շրջան, Հրազդանի շրջան, Նաիրիի շրջան
Քաղաքային համայնքների թիվը`   7 համայնք
Գյուղական համայնքների թիվը`   60 համայնք
Գյուղական բնակավայրերի թիվը`   62 բնակավայր
Ընդհանուր տարածքը`   2,089 կմ²
Բնակչության ընդհանուր թիվը (ըստ 01.01.2002թ.ի տվյալների)`   328,900
Բնակչության խտությունը`   157.4/կմ²

Կոտայքի մարզը Հայաստանի Հանրապետության տարածքում կենտրոնական դիրք գրավող մարզերից մեկն է: Այն չունի սահման այլ երկրների հետ:

Բնական պայմանները և հարստությունները
Կոտայքի մարզը ունի բնական պայմանների հարուստ միջավայր: Այնտեղ կան և բարձրաբերձ լեռնագագաթներ ու խոր կիրչեր, և մեղմաթեք սարավանդներ ու լայնարձակ գետահովիտներ: Գեղամա լեռներում գտնվող հրաբխային ապարների ստորերկրյա ջրերը դուրս են գալիս աղբյուրների տեսքով լեռների ստորոտներում, ինչպես նաև Հրազդան և Ազատ գետի կիրճերում:
Հայտնի են Քառասունակնի, Արզնիի և Գառնիի աղբյուրները, որոնց սառնորակ ջրեր հատուկ խողովակների միջոցով հասցնում են մինչև Երևան բնակչությանը ջուր մատակարարելու նպատակով: Հրազդան և Ազատ գետերի որոշ կիրճեր կարծես բնական հուշարձաններ լինեն: Շատ տպավորիչ են լավաների մեջ գոյացած բազալտե սյունաձև առանձնացումները:

Բնակչությունը
Մարզի տարածքը բնակեցված է եղել դեռևս հազարամյակներ առաջ: Սակայն ներկայիս բնակչության կազմի վրա մեծ ազդեցություն է ունեցել դեռևս 1830-ական թվ-ներին Պարսկահայաստանից և Արևմտյան Հայաստանից գաղթած ընտանիքների վերաբնակեցումը: Բայց ավելի մեծ ներհոսք եղել է 1950-ական թվականներից հետո, երբ բուռն զարգացում է ապրել արդյունաբերությունը: Եկել են ինչպես Վրաստանից ու Ադրբեջանից, այնպես էլ Հայաստանի շրջաններից: Մարզի բոլոր քաղաքային բնակավայրերի զարգացումը պայմանավորված է Սևան-Հրազդան կասկադի, և դրա հիման վրա նոր գործարանների ու ֆաբրիկաների շինարարությամբ:

Քաղաքները
Կոտայքի մարզի ամենախոշոր քաղաքը Հրազդանն է, որը նաև մարզկենտրոնն է:Այն կառուցվել է Ախտայի և հարևան մի քանի այլ գյուղերի տեղում: Հրազդանը շատ լավ կենտրոնական դիրք ունի ոչ միայն մարզում, այլ նաև ամբողջ հանրապետության նկատմամբ: Դիրքի շնորհիվ այն լավ ճանապարհային ցանց ունի, որն էլ նպաստել է քաղաքի զարգացմանը: Քաղաքը գտնվում է Երևան-Սևան ավտոխճուղու վրա և նաև երկաթուղային հանգույց է: Հրազդանը աչքի ընկնող քաղաք է դարձել այնպիսի էներգետիկ և անդյունաբերական հսկաների շնորհիվ, ինչպիսիք են երկրում ամենահզոր Հրազդանի ջերմաէլեկտրակայնը, ցեմենտի գործարանը և «Հրազդանմեքենա» գործարանը:
Մարզի մեծությամբ 2-րդ քաղաքը Աբովյանն է: Այն գտնվում է Երևանին շատ մոտ: Հայաստանի արդյունաբերական բուռն զարգացման տարիներին այնտեղ են կառուցվել բազմաթիվ գործարաններ, մեքենաշինության և էլեկտրոնային սարքաշինության հզոր ձեռնարկություններ:
Կոտայքի մարզի մյուս քաղաքներից են օրինակ Չարենցավանը, Նոր Հաճնը, Ծաղկաձորը: Վերջինս հայտնի է որպես առողջարանային կենտրոն, նաև որպես մարզական օլիմպիական համալիր, որտեղ թե ձմռանը և թե ամռանը հանգստանում կամ իրենց սպորտային վարպետությունն են բարձրացնում մեծաթիվ այցելուներ Հայաստանի տարբեր մարզերից և արտասահմանից:
Կոտայքի մարզում են գտնվում հանքային աղբյուրների մոտ տեղակայված Արզնի և Հանքավան առողջարանները, Մարմարիկի առողջարանային գոտին`   բազմաթիվ ճամբարներով: 

Գործնական քերականություն 15․02․21

Բակում մի երիտասարդ սրինգ կար։

Երեխան քարերի մեջ ինչ-որ բան գտավ։

Մի մարդ մութ գիշերով ձորն ընկավ։

Անձրևը անընդհատ թափվում էր։

Արևի առաջին շողերի հետ քաղաքն աղմուկով լցվեց։

Ինչպիսի՞ արև – Կարմիր արև, Պայծառ արև

Ինչպիսի՞ օր – Ուրախ օր, լավ օր, վատ օր

Ինչպիսի՞ առվակ – զվարթ առվակ, պխտոր առվակ

Ինչպիսի՞ հեռուստավույց – մեծ հեռուստացույց, փոքր հեռուստացույց

Ինչպիսի՞ գիրք – հետաքրքիր գիրք, մանկական գիրք

Ինչպիսի՞ մարդ – Վատ մարդ, խելացի մարդ

ԳոյականԱծական
կաղնիհայտնի
աղջիկմեծ
գետկանաչ
բուքբարի
ճշմարտությունտգեղ
Գայանեանտուն
տունբարկացկոտ
կատուգունավոր
կաղամբխակ
հեռուստացույց
Հայաստան
Design a site like this with WordPress.com
Get started