Գործնական քերականություն 08․05

Հոմանիշներ

1. Յուրաքանչյուր շարքից քամի բառին երկուական հոմանիշ առանձնացնել:
ա) Մեգ, հողմ, թխկի, թավալգլոր, զեփյուռ, լաջվարդ
բ) Հովիկ, որթատունկ, ոսկեզօծ, պղտոր, շոգ, մրրիկ
գ) Գողտրիկ, բարկ, խորշակփոթորիկ, տարերք, ժխոր:

2.Առանձնացրու և կողք կողք գրիր հոմանիշ բառերի 6 զույգ երկու բառ ավելորդ է:
ա) Ալեզարդ, գագաթ, վիթխարի, ազդ, կռնատ, անվախ, ճերմակահեր, գեր, հայտարարություն, թևատ, մեծ, բազուկ, քաջ, կատար:

ալեզարդ, ճերմակահեր
գագաթ, կատար
վիթխարի, մեծ
ազդ, հայտարարաություն
կռնատ, թևատ
անվախ, քաջ

բազուկ, գեր – ավելորդ


բ) Արեգակ, կապույտ, հսկա, թագուհի, բացատ, տարաժամ, արփի, բացատ, ժամանց, դշխուհի, լուրթ, ուշ, վերջալույս, ահագին:
արեգակ – արփի
կապույտ – լուրթ
հսկա – ահագին
թագուհի – դշխուհի
ուշ – վերջալույս

3 Տեքստի ընդգծված բառերը փոխարինիր հոմանիշներով:

Արդար վճիռ

Բաբելացի մի հանրահայտ վաճառական մահացել էր Հնդկաստանում: Դստերին ամուսնացնելուց հետո նա, իր ունեցվածքը  բաժանելով երկու հավասար մասերի, ժառանգություն էր թողել երկու որդիներին: Բացի դրանից, նա երեսուն հազար ոսկի պարգև էր թողել այն որդուն, որին կհաջողվեր ապացուցել, որ ինքն առավել է սիրում հորը: Անդրանիկ որդին հոր պատվին մի հուշարձան կառուցեց, իսկ երկրորդ որդին իր ստացած ժառանգության մի մասն քրոջ օժիտին ավելացրեց: Բոլորն այն կարծիքին էին, որ ավագ որդին է հորը ավելի շատ սիրում, մինչդեռ միջինը քրոջն է սիրում: Ուստի բոլորով  պնդում էին, որ այդ երեսուն հազարը պիտի ավագ որդուն հատկացվի:
Անկողմնակալ մի դատավոր երկուսին էլ իր մոտ կանչեց և առանձին-առանձին զրուցեց նրանց հետ: Ավագ եղբորը նա ասաց.
-Ձեր հայրը Բնավ էլ չի մահացել. նա իր վերջին հիվանդությունից բուժվել է և վերադառնում է Բաբելոն:
— Օրհնյալ լինի Աստված, — պատասխանեց երիտասարդը,- բայց այդ հուշարձանը ինձ վրա շատ թանկ նստեց:
Դատավորը նույն բանը նաև կրտսեր եղբորն ասաց.
-Օրհնյալ լինի Աստված,- ասաց կրտսերը,- ես իմ ամբողջ կարողղությունը հորս կվերադարձնեմ, բայց ես կցանկանաի, որ իմ տվածը թողներ քրոջս:
— Դուք ոչինչ չեք վերադարձնի,- ասաց դատավորը,- ավելին, դուք ևս երեսուն հազար ոսկի կստանաք, որովհետև ձեր հորը բոլորից շատ եք սիրում:

1.Խմբավորիր բառերն ըստ հոմանիշների։ Քանի՞ բառ հոմանիշ չունի այսշարքում։
Նիրհել, վախենալ, տխմար, փոս, ննջել, երկյուղել, սրդողել, քնել, տգետ, վիրապ, մրափել, զարհուրել, բթամիտ, վեմ, ողորմելի, խրամատ։

2. Գտիր դաժան բառի հոմանիշները:

Սինլքոր, անագորույն, ամբարտավան, ժանտ, դժնի, դժկամ, դժխեմ, բիրտ, անողորմ, դժոխալուր։

3.Տրված բառացանկից առանձնացրու հոմանիշային զույգերը.
անթաքույց, ճոխ, վեհանձն, շքեղ, բացահայտ, տարօրինակ, մեծահոգի, արտասովոր։

4.Տրված շարքից առանձնացրու պերճ բառի հականիշները.
շքեղ, անշուք, շլացուցիչ, հասարակ, ճոխ, հիասքանչ, պարզ, զգլխիչ, փառահեղ, անզարդ, պերճաշուք։

5.Առաջին շարքի բառերի դիմաց 2-րդ շարքից ընտրիր և գրիր բացատրությունները.
հածել, հեծել, հեծկլտալ, հեծնել
դեգերել, ձի նստել, տառապել, հեկեկալ

6.Ո՞ր դարձվածքի իմաստն է սխալ բացատրված.
բերանը ջուր առնել – չխոսել
կյանքի ընկեր- ազնիվ, լավ ընկեր
դանակը ոսկորին հասնել-    համբերությունը հատնել
հոգու հետ խաղալ – ձեռ առնել

7.Ընդգծիր պարզ բառերը.
արագիլ, հրավեր, արձան, գոմեշ, գեղարդ, բարակ, ամրակ, բողոք, զարմիկ,դադար, գալար, հովար, հանդարտ, կաղամբ, հարուստ, կորուստ, պատում։

8. Ընդգծիր բարդ բառերը.
առաջնեկ, քննադատ, հախճապակի, փոխըմբռնում, ախորժալուր, տանտիկին,ձեռնարկ, հոգեթով, ամենուր, քառասուն, ձեռնասուն, շքամուտք, ինչքան, մշտապես, որտեղ, այսօր։

9.Ընդգծիր մեկից ավելի ածանց ունեցող բառերը.
անմնացորդ, համաստեղություն, երկնային, փախստական, ընդունելի, պարունակ, թարգմանչություն, հայրենիք, հարգանք, խորհրդական, ենթաշրջան, ձեռնարկություն, թերագնահատում, հակոտնյա, նախանձելի,բանտարկյալ։

10.Ընդգծիր բարդածանցավոր բառերը.
ձեռնտու, վարկառու, աչառու, զրպարտիչ, գործարանատեր, վիրակապարան,աչքաբաց, ավտոկայան, անհուսություն, տարրալուծում, լեզվաբանություն,հայազգի, թռչնաբուծարան, ուրվապատկեր, բնակատեղի, հեռուստացույց։

Գործնական աշխատանք, 03.05

1.Ուղղիր ընդգծված կապական կառույցները:

Իմ հետ այդպես մի՛ խոսիր։
Ինձ հետ այդպես մի խոսիր:

Մենք հույս ենք դնում միայն մեր վրա։
Մենք հույս ենք դնում միայն մեզ վրա։

Ի՞նչ եղանակ է ձեր մոտ։
Ի՞նչ եղանակ է ձեզ մոտ։

Քո պես քչերը կան։
Քեզ պես քչերը կան։

Իմ համար նույնը չէ։
Ինձ համար նույնը չէ։

Ձեր նման չենք կարող։
Ձեզ նման չենք կարող։

Մեր համար նա պատրաստ է ամեն ինչի:
Մեզ համար նա պատրաստ է ամեն ինչի:

2. Աշուն

Յուրօրինակ գեղեցկություն  ունի  Հայաստանի  աշունը։ Բնությունը զարմանալիորեն հիացնում է իր  նախշազարդ  հագուստով։ Ծառերի վրա ոսկու պես բոցկլտում են  գույնզգույն  տերևները։ Երգեցիկ  թռչունները  թռչում  են։  Նրանք   շուտով  ճամփորդելու  են դեպի  հարավ։ Շնորհիվ երկնքում  կախված  ոսկեզօծ  գնդիՙ   շուրջբոլորը շողարձակում է ու ցանկալի ջերմություն։ Անձրևաբեր ամպերը սահում են երկնքում։ Նրանք մերթընդմերթ փաթաթվում են արևին և կորցնում կեսօրվա պայծառությունը։ Մեղմօրոր քամին քնքշաբար խաղում է աշնանային գունագեղ ծաղիկների հետ։ Նրանք հանդարտորեն նազում են ու հասկանում, որ արդեն հրաժեշտ են տալու մայր արևին։ Աշնան թախիծի մեջ թաքնվել է բնության հմայքը։

Տեքստից դուրս գրել հինգ վերացական գոյական, հինգ ածական, հինգ մակբայ, հինգ կապ:

վերացական գոյական – Հայաստանի, Բնությունը, ջերմություն, պայծառությունը, թախիծ, հմայք
ածական – յուրօրինակ, գույնզգույն, երգեցիկ, ոսկեզօծ, անձրևաբեր, մեղմօրոր
մակբայ – զարմանալիորեն, շուրջբոլորը, քնքշաբար, հանդարտորեն, արդեն
կապ – վրա, պես, շնորհիվ, հետ, մեջ։

3.Խիճկարճ,  ծածկկարգ,մարգմատ բառերում նույն տեղում ավելացնելով մեկ տառ կազմիր նոր բառեր

Խիճ – Խիղժ
կարճ – կարիճ
ծածկ – ծածուկ
կարգ – կարագ
մարգ – մարագ
մատ – մարտ

Հայոց լեզու, 19.04

1.Բառաշարքերում առանձնացնել հոմանիշների 5 եռյակ:

Ջլատել, պառակտել, մասնատել

Վատաբանել, պախարակել, փնովել

Հանգցնել, մարել, շիջել

Վհատվել, հուսահատվել, հուսալքվել

Պղծել, արատավորել, ապականել

2.Բառաշարքում առանձնացնել հոմանիշ բառերի 5 զույգ:

Կեսօր, միջօրե

Հանդարտություն, խաղաղություն

Այգաբաց, արշալույս

Կատար, գագաթ

Դայլայլ, փայփայանք

Հավիտենություն, հավերժություն

3.Բառաշարքում առանձնացնել հականիշ ածականների 5 զույգ:

Քնքուշ, բիրտ

ազնիվ, նենգ

դժոխային, եդեմային

ողորկ, խորդուբորդ

հանդարտ, փոթորկուն

4.Երկու շարքերից ընտրել արմատ և ածանց և կազմել ածանցավոր գոյականներ:

Ա. Հիվանդ, ելք, գոգ, ջերմ, արգելել, ավազ, ճահիճ, գերեզման, ամուր, կտակ, դարբին, հյուր, ծառ, աղոթել, աշխատել, ծիրան, այգի, լվանալ, բույր, կտակ, դպիր, արվեստ:
Բ. -անոց, -արան, -ոց, -ստան, -ուտ, անք:

Հիվանդ – հիվանդանոց
ելք
գոգ – գոգնոց
ջերմ – ջերմոց
արգելել – արգելանց
ավազ – ավազանոց
ճահիճ – ճահճուտ
գերեզման – գերեզմանոց
ամուր – ամրոց
կտակ – կտակարան
դարբին – դարբնոց
հյուր – հյուրանոց
ծառ – ծառուտ
աղոթել – աղոթարան
աշխատել – աշխատարան
ծիրան – ծիրանուտ
այգի –
լվանալ –
բույր –
կտակ – կտակարան
դպիր – դպրոց
արվեստ – արվեստանոց

5. Տրված արմատներով կազմիր մեկական հոդակապով ու անհոդակապ բարդ բառ:

Ջուր – ջրամբար, ջրատար
լույս – լուսանցք, լուսամուտ
հաց – հացթուխ, հացատուն
որս – ձկնորս, որսագող
երգ – պարերգ, երգեհոն
արյուն – զտարյուն, արյունատար
արվեստ – պարարվեստ, արվեստագետ
աստղ – գիսաստղ, աստղագետ
օգուտ – հանրօգուտ,
Օրինակ՝ ջրհոր-մրգաջուր:

Հայոց լեզու 17․04․23

Լրացնել  բաց թողնված տառերը՝ ն կամ մ:

Մանվելն ու Սամվելը մանկության ընկերներ են: Իրարից միշտ անբաժան են եղել: Դեռ փոքր էին, երբ վերցնում էին զամբյուղները դամբուլ բերելու, խաղում գետեզրի շամբուտում, մայրիկների համար սարի սնբուլ, սուսամբար բերում: Ապրում էին գյուղական անպաճույճ կենցաղով ու երջանիկ էին:  Պատանեկության անբասիր անուրջներն անավարտ մնացին, սկսվեց պատերազմը: Ամբարիշտ ֆաշիստները հարձակվեցին, ռմբակոծեցին, հրդեհեցին: Ամբարտավան հրոսակներին հակահարված տալու և հայրենիքի պատիվն անեղծ պահելու համար տղաները մեկնեցին ռազմաճակատ: Հոծ ամբոխ էր հավաքվել կայարանում: Հրաժեշտի ամպագոռգոռ խոսքեր չասվեցին: Ժողովուրդն անբարբառ տխուր-տրտում, ճամփա գցեց իր բազում զավակներին: Մանվելն ու Սամվելը ծառայում էին նույն վաշտում: Մեկը բանբեր էր մյուսը` կապավոր: Անվերապահորեն վստահ էին, որ անպայման կհաղթեն: Այդպես էլ եղավ: Երկուսն էլ պարգևներով տուն վերադարձան: Այժմ էլ ապրում են իրենց գյուղում:  ունեն բարի համբավ, սիրված են բոլորից: Գյուղը սակավաջուր էր: Ընկերներն ամբարձիչներ բերեցին, ամբարտակ կառուցեցին: Գյուղը անբավ բերք ստացավ, ամբարները լցվեցին: Մեծ բարեկամությունից բոլորն են օգտվում:

Լրացնել բաց  թողնված տառերը` զ կամ ս:

Ալեհույս էր Հելլադայի մեծագույն քանդակագործ Ֆիդիասը:  Գրակալի առաջ մտասույզ  նստած` քննախույզ հայացքը հառել էր դիմացը փռված գծագրերին: Պիտի կերտեր Զևսի արձանը: Նրա հոգին բզկտում էր այն միտքը, թե կկարողանա կյանք ու հոգի տալ անշունչ մարմարին:
Պարզկա գիշեր էր: Պարսկական երկնակամարում փայլփլում էին աստղերը:  Հասկերտի հրավերով Վասակը` Հայաստանի մարզպանը, ժամանել էր Տիզբոն և այժմ բաց նստած` նայում էր մ-կիթների երկնասույզ մինարենիներին: Անհույս էր, թե գործերը հարթ կգնան:
Պարտիզպանը Թիֆլիսից բերված թաղարները տեղադրում էր հողի մեջ: Շուտով այդ մասում կաճեն  գույնզգույն ծաղիկներ և հետ-հետե կտարածվեն շուրջբոլորը:
Ավտոբուսի պատուհանից հիպնոզված նայում էի շրջակայքի գեղեցկություներին: Որպիսի աննման տեսարան:
Որպեսզի պատկերացնես, աչքովդ պիտի տեսնես:

Որտեղ անհրաժեշտ է ը գրիր:

Դասնկերներով անակնկալ  մի որոշում կայացրինք, արշավ կազմակերպել դեպի Մայմեխի կատարը և ամրացնել հայոց եռագույնը: Ակնթարթորեն ընդունված որոշումը բոլորիս ոգևորեց: 
Վերընթաց ճանապարհն անցնում էր որոտընդոստ գետակին զուգընթաց, ծառերը մթնկա անտառում թվում էին գիրկնդխառն կարպարանքներ և անմբռնելի երկյուղով լցնում մեր սրտերը: 
Վերելքը դժվարին էր, բայց  ինքնստիքյան հասկանալի է, որոշեցինք հաղթահարել, խոչնդոտները և չընկրկել: 
Լուսնկան նոր էր անհետացել երկնակամարից, երբ  հասանք հովվական  վրանների, որտեղ մեզ հյուրընկալեցին ջերմորեն:  
Նախընտրեցինք չհանգստանալ և ոտքի վրա մի-մի  բաժակ  կամ ըմպելով` առաջ ընթացանք: 
Կորնթարդ բլրակները թվում էին  անվերջանալի;
 Որքան  բարձրանում էինք, սրընթաց գետակի ջրերն ավելի զուլալվում էին, և մենք մերթընդմերթ տեսնում էինք արևի տակ ցոլացող  կարմրախայտ ձկներին, որոնք,  ասում են ձկնկիթ են դնում բարձրանմատչելի  ակունքներում;  
Հետզհետե օրը ցրտեց, և  դաշտային բուսականության փոխարեն մեր առջև  փռվեցին Ալպյան գույն-գույն ծաղիկներ: 
Վերջապես սարի կատարին ենք: Ակնդետ նայում ենք հրաշալի  բնապատկերներին և սքանչանում:

Լրացնել բաց թողնված տառերը` ջ, ճ կամ չ:

Զիջելով կնոջս ու զոքանչիս ցանկությունը՝ ամռանը ամբողջ  ընտանիքիս տարա Սոչի: Առաջին անգամ էինք լինում այնտեղ: Իսկական ծովափնյա քաղաք՝ գաղջ, բայց առող-արար օդով, լաջվարդ երկնքով, պճրուհու սեթևեթանքով նազով սոճիներով ու նոճիներով, պճնված ծաղկաստաններով լի չինական խառնիճաղանջ վարդաթփերով, գաճաճ ալոճենիներով, որոնց միչև հանգիստ ճեմում են գույնզգույն թռչուններ, հատկապես` սիրամարգեր: Ողջ օրը`  աղջամուղջից մինչև ուշ գիշեր ծովափը լեցուն է հովեկներով: Միայն միջօրեին մարդիկ մի  կարճ ընթացք մինչև երեկո փախչում են լողափերից, ապա ամբողջ երեկոն դարձյալ անցկացնում այնտեղ: Երեխաներն ուրախ  թռչկոտում են, թրջում միմյանց, մխրճվում տաք ավազի մեջ: Սոչիում հանգստացողը չի զղջա, որովհետև որևէ խոչընդոտի չի հանդիպի ոչինչ չի աղճատի լիարժեք անհոգությունը: Ամեն ինչ կարելի է ձեռք բերել զեղչ գներով: Երեխաներիս սիրած վայրը գազանանոցն էր, ուր  կային դարչնագույն արջեր, եղջերուներ, վայրի խոզեր` իրենց գոչիներով ու  խոճկորներով, այծեղջյուրներ, փղեր` երկար կնճիթներով, նեւյնիսկ  չղջիկներ, բվեճներ, կարիճների տեսակներ: Հատկապես հետաքրքիր էին կապիկները, որոնք  մարդու պես քրքջում են,  քրթմնչում, հառաչում, կառչում ճյուղերից, իջնում, բարձրանում: Հրաշալի անցկացնելով ամառը` օգոստոսի վերջին հրաժեշտ տվեցինք Սոչիին:

Ընդգծիր բարդածանցավոր բառերը:

Ձեռնտու, վարկառու, աչառու, զրպարտիչգործարանատեր, վիրակապարան,աչքաբաց, ավտոկայան, անհուսությունտարրալուծումլեզվաբանություն,հայազգիթռչնաբուծարան, ուրվապատկեր, բնակատեղիհեռուստացույց:

Հայոց լեզու 17․04

Լրացնել  բաց թողնված տառերը՝ ն կամ մ:

Մանվելն ու Սամվելը մանկության ընկերներ են: Իրարից միշտ ա-բաժան են եղել: Դեռ  փոքր էին, երբ վերցնում էին զամբյուղները դամբուլ բերելու, խաղում գետեզրի շանբուտում, մայրիկների համար սարի սմբուլ, սուսամբար բերում: Ապրում էին գյուղական անպաճույճ կենցաղով ու երջանիկ էին:  Պատանեկության անբասիր անուրջներն անավարտ մնացին, սկսվեց պատերազմը: Ամբարիշտ ֆաշիստները հարձակվեցին, ռմբակոծեցին, հրդեհեցին: Ամբարտավան հրոսակներին հակահարված տալու և հայրենիքի պատիվն անեղծ պահելու համար տղաները մեկնեցին ռազմաճակատ: Հոծ ամբոխ էր հավաքվել կայարանում: Հրաժեշտի ամպագոռգոռ խոսքեր չասվեցին: Ժողովուրդն անբարբառ տխուրմտրտում, ճամփա գցեց իր բազում զավակներին: Մանվելն ու Սամվելը ծառայում էին նույն վաշտում: Մեկը բամբեր էր մյուսը` կապավոր: Անվերապահորեն վստահ էին, որ անպայման կհաղթեն: Այդպես էլ եղավ: Երկուսն էլ պարգևներով տուն վերադարձան: Այժմ էլ ապրում են իրենց գյուղում: ունեն բարի համբավ, սիրված են բոլորից:  Գյուղը սակավաջուր էր: Ընկերներն ամբարձիչներ բերեցին, ամբարտակ կառուցեցին: Գյուղը ամբավ բերք ստացավ, ամբարները լցվեցին: Մեծ բարեկամությունից բոլորն են օգտվում:

Լրացնել բաց  թողնված տառերը` զ կամ ս:
Ալեհույզ էր Հելլադայի մեծագույն քանդակագործ Ֆիդիասը:  Գրակալի առաջ մտասույզ  նստած` քննախույզ հայացքը հառել էր դիմացը փռված գծագրերին: Պիտի կերտեր Զևսի արձանը: Նրա հոգին բզկտում էր այն միտքը, թե կկարողանա կյանք ու հոգի  տալ անշունչ մարմարին:
Պարզկա գիշեր էր: Պարսկական երկնակամարում փայլփլում էին աստղերը:  Հազկերտի հրավերով Վասակը` Հայաստանի մարզպանը, ժամանել էր Տիզբոն և այժմ բաց նստած` նայում էր մզկիթների երկնասույզ մինարենիներին: Անհույս էր, թե գործերը հարթ  կգնան:
Պարտիզպանը Թիֆլիսից բերված թաղարները տեղադրում էր հողի մեջ: Շուտով այդ մասում կաճեն  գույնզգույն ծաղիկներ և հետզհետե կտարածվեն շուրջբոլորը:
Ավտոբուսի պատուհանից հիպնոսված նայում էի շրջակայքի գեղեցկություներին: Որպիսի աննման տեսարան:
Որպեսզի պատկերացնես, աչքովդ պիտի տեսնես:

Որտեղ անհրաժեշտ է ը գրիր:

Դասնկերներով անակնկալ  մի որոշում կայացրինք, արշավ կազմակերպել դեպի Մայմեխի կատարը և ամրացնել հայոց եռագույնը: Ակնթարթորեն ընդունված որոշումը բոլորիս ոգևորեց: Վերընթաց ճանապարհն անցնում էր որոտընդոստ գետակին զուգընթաց, ծառերը մթնկա անտառում թվում էին գիրկընդխառն կարպարանքներ և անըմբռնելի երկյուղով լցնում մեր սրտերը: 
 Վերելքը դժվարին էր, բայց  ինքնըստիքյան հասկանալի է, որոշեցինք հաղթահարել, խոչընդոտները և չընկրկել: 
Լուսնկան նոր էր անհետացել երկնակամարից, երբ  հասանք հովվական  վրանների, որտեղ մեզ  հյուրընկալեցին ջերմորեն:  
Նախընտրեցինք չհանգստանալ և ոտքի վրա մի-մի  բաժակ  կամ ըմպելով` առաջ ընթացանք: 
Կորնթարդ բլրակները թվում էին  անվերջանալի;
 Որքան  բարձրանում էինք, սրընթաց գետակի ջրերն ավելի զուլալվում էին,  և մենք  մերթընդմերթ տեսնում էինք արևի տակ ցոլացող  կարմրախայտ ձկներին, որոնք,  ասում են ձկնկիթ են դնում բարձրանմատչելի  ակունքներում;  
Հետզհետե օրը ցրտեց, և  դաշտային բուսականության փոխարեն մեր առջև փռվեցին Ալպյան գույնզգույն ծաղիկներ: 
Վերջապես սարի կատարին ենք: Ակնդետ նայում ենք հրաշալի  բնապատկերներին և սքանչանում:

Լրացնել բաց թողնված տառերը` ջ, ճ կամ չ:

Զիջելով կնոջս ու զոքանչիս ցանկությունը՝ամռանը ամբողջ ընտանիքիս տարա Սոչի:Առաջին անգամ էինք լինում այնտեղ:Իսկական ծովափնյա քաղաք՝գաղջ,բայց առողջարար օդով,լաջվարդ երկնքով,պչրուհու սեթևեթանքով նազող սոճիներով ու նոճիներով,ճնված ծաղկաստաներով՝լի չինական խառնիճաղանջ վարդաթփերով,գաճաճ ալոճենիներով, որոնց միջև հանգիստ ճեմում են գույնզգույն թռչուններ,հատկապես՝սիրամարգեր:Ողջ օրը`  աղջամուղջից մինչև ուշ գիշեր ծովափը լեցուն է հովեկներով:Միայն միջօրեին մարդիկ մի կարճ ընթացք՝ մինչև երեկո,փախչում են լողափերից,ապա ամբողջ երեկոն դարձյալ անցկացնում են այնտեղ:Երեխաներն ուրախ թռչկոտում են,թրջում միմյանց,մխրճվում տաք ավազի մեջ:Սոչիում  հանգստացողը չի զղջա,որովհետև որևէ խոչընդոտի չի հանդիպի,ոչինչ չի աղջատի լիարժեք անոգությունդ:Ամեն ինչ կարելի է ձեռք բերել զեղչ գներով: Երեխաներիս սիրած վայրը գազանանոցն էր,ուր կային դարչնագույն արջեր,եղջերուններ,վայրի խոզեր՝իրենց գոճիներով ու ,խոճկորներովն այծեղջյուրներ,փղեր՝ եկար կնճիթներվ,նույնիսկ  չղջիկներ,բվեճներ,կարիճների տեսակներ:Հատկապես հետաքրքիրն էին կապիկները,որոնք մարդու պես քրքջում, քրթմնջում,հառաչում,կառչում ճյուղերից,իջնում,բարձրանում: Հրաշալի անցկացնելով ամառը ՝օգոստոսի վերջին հրաժեշտ տվինք Սոչիին։:

Ընդգծիր բարդածանցավոր բառերը:

Ձեռնտու, վարկառու, աչառու, զրպարտիչ, գործարանատեր, վիրակապարան,աչքաբաց, ավտոկայան, անհուսություն, տարրալուծում, լեզվաբանություն,հայազգի, թռչնաբուծարան, ուրվապատկեր, բնակատեղի, հեռուստացույց:

Русский язык

Трудно сказать, что всего дороже на свете. У каждого человека свое понимание, свой подход к этому вопросу. Для кого-то дороже всего Родина, для другого – семья. Кто-то не может жить без друзей, а кто-то без своей собаки. Есть люди, для которых деньги – это все, а есть такие, кому личная свобода дороже всего на свете.

Самое дорогое, что есть у меня — это моя семья, здоровая, крепкая семья. Моя семья небольшая, но очень дружная: мама, папа, бабушка и я. Каждый из членов семьи заботится друг о друге, и, особенно, обо мне, и всегда придёт на помощь в трудную минуту, потому что в семье, по крайней мере, в моей, любовь друг к другу и поддержка, не смотря ни на что, всегда превыше всего. Правда, поддерживают пока меня, а не я их, но я люблю их всех очень сильно. Люблю приходить после уроков домой, и, открывая дверь, слышать их громкие голоса, а моя семья всегда очень громкая. Люблю, когда пахнет чем – то вкусненьким: значит мама готовит нам очередной шедевр. Ненавижу расстраивать свою семью, обожаю путешествовать с ними и собирать в памяти воспомонания.

Когда началась пандемия и все мои друзья сходили с ума, я наслаждался каждой минутой, каждой игрой в лото по вечерам, каждым рассказом бабушки о своей молодости, особенно, когда ее глаза при этом наполнялись радостью и теплом. Вот оно – счастье! Это мои мама, папа и бабушка! Нет ничего в жизни важнее и роднее, чем моя семья!

Я прочитал где-то о том, что семья – это ковчег спасения, и я с этим согласен. Ковчег спасения, где можно укрыться от всех проблем и найти поддержку и любовь. И я очень дорожу своим ковчегом!

Вопросы для обсуждения после прочтения текста։

А что для вас всего дороже на свете?

Мои близкие друзья.

Как вы считаете, кто такие “дорогие” люди?

Люди без которых не представляешь свою жизнь, кого ты считаешь частичкой себя, а они тебя. Люди с которыми вам комфортно.

Есть ли для вас что-то дороже семьи?

Семья и друзья для меня дороже всего.

Задания для выполнения։

1․ Подберите слова-синонимы к следующим словам:

Важный – внушительный
уютный-удобный
родной- близкий
хороший – славный
радостный – веселый

2. Составтье словосочитания с данными словами:

Добрый сосед, удачный день, старший брат, жадный человек, внимательный ученик, красивая природа, дружелюбные люди, любимая песня.

3. Поставьте данные слова во множественное число։

друг – друзья
человек – люди
цель – цели
народ – народы
сон – сны
враг – враги
игра – игры
цветок – цветы

Գործնական աշխատանք

1.Լրացնել  բաց թողնված տառերը՝ բ, պ կամ փ:

Վարպետ Հակոբը հմուտ դարբին էր: Եղբոր՝ Գաբրիելի հետ գետափին՝ աղբյուրի մոտ, մի փոքրիկ հողակտոր մաքրել էր աղբից, ցանկապատել, դարպաս դրել և հիմնել դարբնոց: Գաղթել էին Արևմտահայաստանից: Երբեմն հավաքվում էինք վարպետի տան պատշգամբում և խնդրում պատմել իր ողբերգական կյանքից, երբեմնի հայրենիքից: Հափշտակությամբ լսում էինք նրան: -Ամբարիշտ թշնամուն հակահարված տալու նպատակով հապշտապ կազմեցինք զորագնդեր, – պատմում էր նա բամբ ձայնով: – Մեր սուրբ հողը թանկ էր բոլորիս համար: Դիմադրեցինք մի քանի շաբաթ, սարսափելի օրեր տեսանք: Վերջը հարկադրաբար թողեցինք տունուտեղը և հուսախաբ, ընկճված բռնեցինք օտար աշխարհների ճամփաները:

Մանկության բնօրրանի մասին խոսելիս վարպետ Հակոբը սփրթնում էր. զգում էինք, որ սիրտը թպրտում է, չի կարողանում ձերբազատվել հոգին կրծոց ցավից: Ժայրակոփ այդ մարդու ակնապիճները սևանում էին, և պոպերի տակ ծովանում էր թախիծը: Զգում էինք հայրենիքը տեսնելու այդ ահագնացող փափագը, որից պապակվում էր սիրտը: Աչքը երկնահուպ լերներին, ոսկեծուփ հորիզոնին՝ ինքնասշբերաբար խաղում էր ասեղնագործ բարձի ծոփերի հետ, և հավանաբար աչքերի առջև գծագրվում էին մայրը՝ Հռիփսիմեն, հայրը՝ Սերոբը, ապա լեփ-լեցուն ճամփաները, որբանոց, քաղցի ու կեղտի մեջ խարխափող որբերը: Այդ պահերին վարպետը կծկվում էր. խեղճանում, իսկ մենք նրբանկատորեն լռում էինք:

2.Կետերի փոխարեն գրի՛ր տրված բառերից մեկը: 

Շոշափեց ու տեսավ, որ խեղճ կենդանու ողը կոտրվել է: (ող, ոխ) 

Ոխը սրտում որ մնա, թույն կդառնա, կքայքայի սիրտը: (ող, ոխ) 

Երբ երեկոյան հետ թռան, տեսան, որ իրենց բույնը գրավել է անծանոթ մի թռչուն: (բույն, բուն) 

Մի քանի հոգի ձեռք-ձեռքի էին տվել ու փորձում էին գրկել հինավուրց ծառի վիթխարի բունը: (բույն, բուն) 

Մոտակայքում ապրողներն այնքան են վարժվել Վիկտորիայի շառաչին, որ դրան էլ ուշադրություն չեն դարձնում: (Վիկտորիա, Վիկտորյա) 

Տնեցիներն այնքան են վարժվել Վիկտորիաի անտեղի լացուկոծին, որ դրան էլ ուշադրություն չեն դարձնում: (Վիկտորիա, Վիկտորյա) 

3.Կետերի փոխարեն գրի՛ր տրված բառերից մեկը: 

Քո չքնաղ ծաղկի բույր է ինձ այստեղ բերել: (բույր, բյուր) 

Անթիվ ու անբյուր են աստղերը: (բույր, բյուր) 

Ասիան երբևէ կհանգստանա՞ պատերազմներից: (Ասիա, Ասյա) 

Ասյան երբևէ կհանգստանա՞ իրեն այդքա՜ն հուզող մտքից: (Ասիա, Ասյա) 

Սոֆիան գեղեցիկ ու հյուրընկալ քաղաք է: (Սոֆիա, Սոֆյա) 

Սոֆյան գեղեցիկ ու նրբանկատ աղջիկ է: (Սոֆիա, Սոֆյա) 

4.Կետերի փոխարեն մի այնպիսի բառ գրի՛ր, որ աջ և ձախ գրված բառերի հետ բարդ  բառ կազմի:
Գարեջուր, ջրամբար գարեջուր, ջրամբար
շաքար…. բլուր,
պատկեր….քանդակ,
գանգ….. ախտ
արծաթ….զարդ
բարձր…. ժառանգ
գինի….ընկեր
խաղ…. վայր
հայր….որդի
ականջօղ, օղաբլիթ

5. Յուրաքանչյուր բառի համար գրի՛ր 1-ական հոմանիշ և հականիշ բառ:
Գաղտնի – թաքուն, բացահայտ
գթառատ- առատագութ, անգութ
վախկոտ-անարի, անվախ
ազնիվ-անազնիվ
երախտագետ-<հոմ․>Երախտապարտ <հակ․> ապերախտ
ուժգին-<հոմ․>Սաստիկ, <հակ․> կամաց
անաղարտ- <հոմ․>անբիծ, <հակ․> մաքուր
պարկեշտ-<հոմ․> Համեստ, <հակ․> շվայտ
ահռելի-<հոմ․> հսկայական, <հակ․>չնչին
հանդուգն- <հոմ․>Համարձակ, <հակ․> խոնարհ
փութաջան-<հոմ․> աշխատասեր, <հակ․> անփույթ
բազմազան-<հոմ․>Բազմապիսի <հակ․>միատեսակ

6. Գտի՛ր հնչյունափոխված արմատների անհնչյունափոխ ձևերը և օրինակի նմանությամբ կազմիր նոր բառ:
Բուսական-բույս-դեղաբույս, խոտաբույս
հրեղեն
նվիրատվություն
բնավեր
գունատ
ձկնաբուծարան
մանկական 
մատենագիր
բուրավետ
շնագայլ
մկնդեղ
սրտացավ

Օղակավոր որդեր

Հայտնի է օղակավոր որդերի մոտ 12.000 տեսակ։ Օղակավոր որդերը հանդիպում են քաղցրահամ ջրերում, ծովերում, ինչպես նաև հողում։ Օղակավոր որդերն ունեն ավելի բարձր կազմավորում, որը պայմանավորված է նրանց ակտիվ կենսակերպով։ Նրանց մարմինը կազմված է օղակաձև հատվածներից, որտեղից էլ ստանցել էն օղակավոր որդեր անվանումը։ Օղակավոր որդերն ունեն արյունատար համակարգ և ավելի կատարյալ նյարդային, զգայական, մարսողական և արտաթորության համակարգերը։ Այս տիպի մեջ մտնում է 9 հազար տեսակ, որոնք միավորվում են 6 դասի մեջ։ Օղակավոր որդերը հիմնականում ազատ կենսաձև վարող, հետերոտրոֆ օրգանիզմներ են: Այնուհանդերձ օղակավոր որդերը ունեն նաև մակաբույծ և արդեն նույնիսկ գիշատիչ ձևեր: Օղակավոր որդերի մարմնի ներքին խոռոչը ոչ թե մեկ ընդհանուր տարածություն է ներկայացնում, ինչպես տափակ և կլոր որդերի դեպքում, այլ տասնյակից ավել խոռոչավոր խցիկների միասնություն: Օղակավոր որդերի մարմինը նման է վզնոցի վրա մարգարիտների շարվածքի:

Զուգահեռ ուղիղների հեռավորությունը

Զուգահեռ ուղիղների հատկությունը․

Երկու զուգահեռ ուղիղներից յուրաքանչյուրի բոլոր կետերը հավասարահեռ են մյուս ուղղից։

Հետևաբար, երկու զուգահեռ ուղիղների հեռավորությունը որոշվում է ուղիղներից մեկի ցանկացած կետից մյուս ուղղին տարված ուղղահայացով:

Զուգահեռ ուղիղներից մեկի կամայական կետի հեռավորությունը մյուս ուղղից կոչվում է զուգահեռ ուղիղների միջև հեռավորություն:

Attalums.png

Բեկյալի երկարությունը․

Հաջորդաբար իրար միացված հատվածները կազմում են մի պատկեր, որը կոչվում է բեկյալ:

Հատվածները,որոնցից կազմված է բեկյալը,կոչվում են օղակներ։

Եթե բեկյալի առաջին և վերջին կետերը համընկնում են, ապա բեկյալը կոչվում է փակ:

Lauztas_lin.png

Օրինակ՝

Գծագրի նկարագիրը:

  1. ABCDE բեկյալը բաց է, այն ունի 5 գագաթ և 4 կողմ:
  2. FHG փակ բեկյալը ունի 3 կողմ: 
  3. KLMN և TPZV ինքնահատվող բեկյալներից առաջինը բաց է, երկրորդը՝ փակ:   

Բեկյալի հատկությունները

1. Բեկյալը կազմող հատվածների երկարությունների գումարը կոչվում է բեկյալի երկարություն: 
2. Բեկյալի երկարությունը մեծ է նրա ծայրակետերը միացնող հատվածի երկարությունից:

Առաջադրանքներ․

1) a և b զուգահեռ ուղիղների հեռավորությունը 3 սմ է, իսկ a և c զուգահեռ ուղիղների հեռավորությունը՝ 5 սմ: Գտեք b և c ուղիղների հեռավորությունը:

5 + 3 = 8

2) AB ուղիղը զուգահեռ է CD ուղղին: Գտեք այդ ուղիղների հեռավորությունը, եթե <ADC=300, AD=6սմ:

3)Նշե’ք որևէ չորս A, B, C, D, կետեր: A և D կետերը միացրեք բեկյալ գծով, որը անցնում է B և C կետերով: Որոշել բեկյալի երկարությունը:

AB=5սմ

BC=4սմ

CD=5սմ

AD-?

Design a site like this with WordPress.com
Get started