Առաջադրանք 132
Նուրբ, սրբել, դարբին, խաբել, թփրտալ, երբներանգ, երբեք, համբուրել, փրփրել, հինգշաբթի, ճամփորդ, դարպաս, ճանապարհ, աղբանոց, իբրև, եղբայր։
Առաջադրանք 133
Թարգմանել, հագուստ, կարգ, պարգևատրել, երգիչ, օգուտ, անեծք, սայթակել, զորք, վարկաբեկել, գրկել, ձագուկ։
Հովհաննես Թումանյանը ծնվել է Լոռվա մարզի Դսեղ գյուղում՝ 1869թվ փետրվարի 7-ին։ Նա մեծացել է գյուղական ընտանիքում։ Հայրը՝ Տեր Թադևոսը, գյուղի քահանան էր, իսկ մայրը՝ Սոնան, մի հասարակ սարի աղջիկ։ Նրա առաջին ուսուցիչը ընտանիքի բարեկամ տիրացու Սհակն էր, ում, մի օր, պատահաբար հանդիպում են տան մոտակայքում և Թումանյանի մայրը խնդրում է նրան մնալ գյուղում և երեխաներին ուսուցանել։ Սհակը համաձայնվում է այն պայմանով, որ Թումանյանի ծնողները նրան կհյուրընկալեն իրենց տանը։
Սհակը գյուղի երեխաներին ամենաչնչին սխալի պատճառով սաստիկ ծեծի էր ենթարկում։ Թումանյանը իր հուշերում շատ վատ տպավորություններով է պատմում վարժապետի մասին, չնայած, որ ինքը այն հատուկենտ երեխաներից էր, որ չի ծեծվել։ Հավանաբար Սհակը քաշվում էր Թումանյանի ծնողներից, և դրա համար էլ ծեծի չէր ենթարկում նրան։ Այն ժամանակների համար դա սովորական ուսուցման մեթոդ էր։
Թումանյանը շատ վաղ տարիքում է սկսել ոտանավորներ գրել։ Նա իր հուշերում պատմում է, որ սկզբնական շրջանում բոլորը եղբոր բանաստեղծությունները ավելի էին հավանում, քան իրենը։ Մի պատահական դեպքի պատճառով իր վաղ տարիքում գրված բանաստեղծություններից մեկը դարձավ շատ հայտնի։
Հոգո՛ւս հատոր,
Սըրտի՛ս կըտոր
Դասիս համար
Դու մի՛ հոգար.
Թե կա՛ն դասեր,
Կա՛ նաև սեր,
Եվ ի՜նչ զարմանք,
Ի՛մ աղավնյակ,
Որ կենդանի
Մի պատանի
Սերը սըրտում՝
Դաս է սերտում։
1. 83, 12, 65, 129, 1025, 8372, 6534, 5355, 893, 91917, 65382, 56574, 63, 25, 567, 828, 15, 32, 100, 14, 124, 266, 348, 5000, 301 թվերից սյունակաձև առանձանցրեք նրանք, որոնք բաժանվում են կամ 3-ի, կամ 9-ի, կամ 4-ի, կամ որ մեկին:
Բաժանվում են 3-ի
12
129
6534
5355
91917
65382
56574
63
567
828
15
348
————————————-
Բաժանվում է 9-ի
6534
5355
91917
56574
63
567
828
————————————-
Բաժանվում է 4-ի
8372
828
32
100
124
348
5000
————————————————-
3, 9, 4-ի չի բաժանվում։
83
65
1025
893
25
14
266
301
2. Երկու զամբյուղներում կա 120 ձու: Եթե առաջին զամբյուղից երկրորդի մեջ դնենք 15 ձու, իսկ երկրորդից առաջինի մեջ 5 ձու, ապա երկու զամբյուղներում հավասար քանակներով ձվեր կլինեն: Քանի՞ ձու կա զամյուղներից յուրաքանչյուրում:
Լուծում
120:2=60
15-5=10
60+10=70
60-10=50
Պատ․՝ առաջին զամբյուղ 70ձու, երկրորդ զամբյուղ 50ձու։
3. Գետի հոսանքի արագությունը 2 կմ/ժ է: Նրա ափին գտնվող երկու նավամատույցների հեռավորությունը 80 կմ է: Որքա՞ն ժամանակում նավակը կգնա մի նավամատույցից մյուսը և կվերադառնա, եթե նավակի արագությունը չհոսող ջրում 18 կմ/ժ:
Լուծում
18+2 = 20
80:20 = 4
18-2= 16
80:16= 5
Պատասխան 4 ժամում կգնա, 5 ժամում հետ կվերադառնա։
1. Առանց բաժանում կատարելու գտե՛ք 10, 205, 360, 537, 896, 1259 թվերի 10-ի բաժանելիս ստացվող մնացորդը:
10։10=1
205:10=20(5մն.)
360:10=36
537:10=53(7մն.)
896:10=89(6մն.)
1259:10=125(9մն.)
2. Առանց բաժանում կատարելու գտե՛ք 76, 83, 245, 189, 800, 384, 554 թվերը 5-ի բաժանելիս ստացվող մնացորդները:
76:5=15(1մն.)
83:5=16(3մն.)
245:5=49
189:5=37(4մն.)
800:5=160
384:5=76(4մն.)
554:5=110(4մն.)
3. 4, 59, 28, 896, 562, 10002, 569, 568, 380046, 235, 56689 թվերը բաժանե՛ք երկու խմբի՝ զույգ և կենտ թվեր:
Զույգ
4
28
896
562
10002
568
380046
Կենտ
59
569
235
56689
4. Ձմեռ պապը երեխաներից ամեն մեկին մի նվեր տվեց, որի մեջ կար այնքան կոնֆետ, որքան որ այդ երեխայի տարիքն էր: Քանի՞ կոնֆետ բաժանեց Ձմեռ պապը, եթե այդտեղ կային 9 երեխաներ, որոնցից բոլորի տարիքները տարբեր էին, ընդ որում ամենակրտսերը 6 տարրեկան էր, իսկ ամենաավագը՝ 14:
Լուծում
1․ 14-5=9
2. 6+7+8+9+10+11+12+13+14 = 90
Պատ․՝ 90 կոնֆետ։
3-ի 9-ի և 4-ի բաժանելիության հայտանիշները.
1. 82, 220, 376, 262, 368, 3080, 2070, 5004, 2222 թվերից առանձանցրեք նրանք, որոնք բաժանվում են 9-ի:,
2070, 5004,
Once upon a time there lived a dragon whose name was Komodo. He could breathe fire. And all the people who lived nearby were afraid of him. Whenever they heard him coming they ran away and hid. They could always hear him because Komodo had six feet, and wore three pairs of shoes at a time and every shoe creaked. So wherever Komodo went the people were sure to know. One day he met a little girl who wasn’t a bit afraid of him.
“Why are you so fierce?” she said. “Why do you breathe fire when you see anyone coming?”
“Well,” said Komodo, “ mmm I don’t know”
I never really thought about it. Shall I stop being fierce?”
“Yes, please,” said the little girl, whose name was Susie. “All right,” said Komodo, “ I’ll try.”
They said good-bye to each other, and Susie went home. By then it was beginning to get dark and Susie found that everyone was in an awful state, because the lamplighter, whose name was Charlie, hadn’t lit any of the street lamps. He was still in bed. He had stayed out so late after lighting the lamps the night before that he was still tired.
So he just stayed in bed and had a lovely sleep. And ate bread and butter under the bedclothes. The Mayor, whose name was William, was furious. What was to be done about the lamps? Then Susie had an idea. She ran all the way to Komodo’s cave and took him to the town and then all round the streets, and he breathed fire on each lamp and lit it.
How the people cheered! They were not afraid of the dragon any more. They could see he was a friendly beast.
And after that Komodo came and lit the lamps every year when Charlie went on his holiday.
Տեքստից դուրս գրել ածականները.
afraid, sure, little, fierce, awful, tired, lovely, furious, friendly,
Տեքստից դուրս գրել բայերը՝ ներկա-անցյալ. can-could, go-went
live – lived, can – could, breath – breathed, hear – heard, come – came, run – ran, hide – hid, have – had, wear – wore, creak – creaked, go – went, know – knew, meet – met, say – said, see – saw, think – thought, be – was, try – tried, get – got, begin – began, find – found, stayed – stay, light – lit, stay – stayed, eat – ate, run – ran, take – took , cheer – cheered
Տեքստից դուրս գրել գոյականները.
Time, dragon, name, fire, people, they, feet, three, pairs, shoes, day, he, girl, you, I, she, anyone, everyone, home, street, lamp, lamplighter, night, bed, sleep, bread, butter, bedclothes, Mayor, William, Susie, idea, way, Komodo, cave, town, beast, year, Charlie, holiday.
Առաջադրանք 128
Միջօրեի շոգից ու տոթից կարծես ամեն ինչ հալվել ու անէացել էր: Թվում էր, թե բացի օձերից ոչ մի կենդանի արարած չկա աշխարհում: Լավ էր, որ նախօրոք պատրաստվել էինք: Կեսօրվա տոթին մնում էինք մեր զով սենյակում, երեկոն անցկացնում էինք բացօդյա տաղավարում:
Առաջադրանք 129
Գրիր բառամիջում է ունեցող 7 բառ։ Այդ բառերով կազմիր նախադասություններ։
Վայրէջք, մանրէաբան, անէանալ, կինոէկրան, լայնէկրան, անէմոցիա, էլեկտրաէներգիա:
Աղջիկը անէմոցիա հայացքով դիտում էր մեծ կինոէկրանին շատ տխուր կինոնկար։
Ինքնաթիռը հարկադրված վայրէջք կատարեց վատ եղանակի պատճառով։
Մանրէաբանը հայտնաբերեց նոր մանրէներով պայմանավորված հիվանդություն։
Մարիամը երբ համակարգչով խաղեր է խաղում, ամբողջովին անէանում է։
Լայնաէկրան հեռուստացույցը էլեկտրաէներգիայի տատանումից այրվեց։
Առաջադրանք 130
Գրիր բառամիջում օ ունեցող 7 բառ։ Այդ բառերով կազմիր նախադասություններ։
Այսօր, տնօրեն, օրեցօր, միջօրե, կրկնօրինակ, մեղմօրոր, տարօրինակ, շտապօգնություն:
Այսօր մեր տնօրենը հետաքրքիր հանդիպում կազմակերպեց արվեստի վառ ներկայացուցչի հետ։
Դեկտեմբերի սկզբից սկսած օրեցօր եղանակը սառում էր։
Միջօրեին խանութը արդեն լի էր նորանոր և հետաքրքրաշարժ խաղալիքներով։
Հայկը այնքան հավանեց ընկերոջից վարձակալած գիրքը, որ որոշեց կրկնօրինակ անել և պահել իր գրադարանում։
Ես միշտ ննջում եմ մեղմօրոր երաժշտության տակ։
Գևորգի ընկերները իր համար տարօրինակ անուն հորինեցին։
Բարեբախտաբար շտապօգնությունը տեղ հասավ ժամանակին և հիվանդին տեղափոխեցին հիվանդանոց։
Երկրագնդի մակերեսի 7/10 մասն զրաղեցնում է ջրային տարածքը, որը ողողում է մայրցամաքների և կղզիների ափերը կոչվում է Համաշխարհային օվկիանոս։ Համաշխարհային օվկիանոսի մաս են կազմում Խաղաղ, Ատլանտյան, Հնդկական և Հյուսիսային Սառուցյալ օվկիանոսները, ինչպես նաև ծովերը, ծովածոցերը և նեղուցները։
Ծովերը Համաշխարհային օվկիանոսի այն մասերն են որոնք ինչ-որ չափով մտել են ցամաքի մեջ։ Ծովածոցերը այն մասերն են որոնք ավելի շատ են մխրճված ցամաքի մեջ։ Նեղուցները ջրային ավազաններն իրար միացնող կամ ցամաքներն իրարից բաժանող ջրային նեղ տարածքներն են։
Օրինակ՝
Ծովեր-Միջերկրական, Սև, Կարմիր, Արաբական, Էգեյան, Կասպից․․․
Նեղուց-Մագելանի, Մոզամբիկի, Բոսֆորի, Ջիբրալթարի, Դարդանելի․․․
Ծովածոց-Ալյասկայի, Ֆիննական, Մեքսիկական, Վենետիկի․․․
Թերակղզին ցամաքի տեսակ է, որի մեկ կողմը կապված է մայրցամաքի հետ, իսկ մյուս կողմերը շրջապատված են ջրով։
Կղզիները բոլոր չորս կողմերից ջրով շրջապատված ցամաքի կտոր են։
Օվկիանոսի ջրի ջերմությունը փոխվում է Արեգակի ջերմությունից։
Օվկիանոսի ջրի մեկ լիտրում պարունակվում է միջինը 35 գ աղ: Ամենաաղի ծովը Կարմիրն է՝ 41 գ աղ։
Եվա Սմբատյան 