Գեղամա լեռներում շատ էին վիշապաքարերը, որոնք տարբեր ժամանակներում տեղափոխվել են: Սովետական ժամանակաշրջանում նույնիսկ բերվել են Երևան: Նոր Նորքի զանգվածում կա վիշապների պուրակ: Գեղամա լեռներից բերված մի հսկա վիշապ էլ կանգնած է «Վերնիսաժի» մոտ՝ կառավարական շենքի դիմաց:Այժմ կանգուն են վիշապաքարերից երկուսը, որոնք գտնվում են Վանքի լճի ափին (Վիշապալիճ):Աժդահակ բարձրանալիս պետք է անպայման տեսնել նաև այդ վիշապաքարերն ու ժայռապատկերները:
Month: March 2021
Գեղարքունիքի մարզ
Մարզկենտրոնը` Գավառ
Մարզի կազմավորման թիվը՝ 1995 թ.ի ապրիլի 12
Տարածաշրջանները` Կամոյի անվան շրջան, Կրասնոսելսկի շրջան, Մարտունու շրջան, Սևանի շրջան, Վարդենիսի շրջան
Քաղաքային համայնքների թիվը` 5 համայնք
Գյուղական համայնքների թիվը` 87 համայնք
Գյուղական բնակավայրերի թիվը` 93 բնակավայր
Ընդհանուր տարածք` 5,348 կմ²
Բնակչության թիվը ՝ 278,600
Բնակչության խտությունը` 52.1/կմ²
Գեղարքունիքի մարզը Հայաստանի Հանրապետության իր տարածքով ամենամեծ մարզն է: Մարզի տարածքի 1/4-ը ծածկված է ջրով: Մարզը զբաղեցնում է պատմական Հայաստանի Սյունիք աշխարհի մի հատվածը, հիմնականում Գեղարքունիքի, Սոդքի և Արեգունու գավառները:Գավառը նախախորհրդային Հայաստանի չորս քաղաքներից մեկն էր։ Նրա բնակչությունը գյուղատնտեսությունից բացի զբաղվում էր արհեստագործությամբ ու առևտրով։ Արդյունաբերությունը թափ առավ խորհրդային տարիներին: Կառուցվեցին սարքաշինական, էլեկտրատեխնիկական, տեքստիլ ու սննդի արդյունաբերության գործարաններ, որոնց շնորհիվ Գավառը դարձավ Հայաստանի աչքի ընկնող արդյունաբերական կենտրոններից մեկը: Այժմ քաղաքում գործում են նաև կրթական, կուլտուր-լուսավորական ու առողջապահական՝ մարզային նշանակության կենտրոններ։
Домашняя робота 02.03-09.03
Отгадывание устойчивых оборотов по иллюстрациям.
Через час по чайной ложке – очень медленно
Крокодиловы слёзы – притворные
Делать из мухи слона – делать проблему из мелочи
Медведь на ухо наступил – нет музыкального слуха
Заговаривать зубы – отвлекать от сути дела
На один зубок – очень мало
Смотреть сквозь розовые очки – иметь наивное представление о жизни
Работа с текстом
Пригласил нас как-то сын лесник к себе. За грибами, говорит, сходим, поохотимся, рыбу ловить будем. Уху сварим, пальчики оближешь.
Мы, конечно, обрадовались, уши развесили, слушаем. Мой братишка так голову потерял от счастья. Как же! В лесу заночуем, палатку разобьем, костер разложим, из ружья палить будем. Потом он мне покою не давал: “Пойдем да пойдем! Говорят, он такой мастер рыбу ловить, собаку на этом деле съел”. Не знаю, каких собак он ел, а вот мы попались на удочку. Обманул он нас.
Договорились прийти в субботу к вечеру. Пять километров одним духом отшагали. А нашего “приятеля” дома не оказалось. Уехал, говорят к тетке на воскресенье.
— Он же нас пригласил рыбу удить, охотиться,- растерялись мы.
— Вот пустомеля, — возмутился дед, — все время кому-нибудь морочит голову.
У братишки слезы в три ручья. Я, конечно, тоже не в своей тарелке.
— Ничего, ребятишки,- успокоил нас дед, — со мной пойдете.
И пошли. И рыбу ловили. И костер развели. А уха была – ни в сказке сказать, ни пером описать. Только ружье нам дедушка не дал. Малы еще.
1.Каким выражением из текста вы могли бы озаглавить рассказ?
2.Какие выражения, употреблённые в переносном значении, вам встретились в тексте? Объясните их значение.
Տնային աշխատանք 02․03․21
- Գումարը գրի՛ առեք արտադրյալի տեսքով.
- 1/5 + 1/5 + 1/5 + 1/5 = 4 x 1/5 = 4/5
- 2/3 + 2/3 + 2/3 + 2/3 + 2/3 = 5 x 2/3 = 10/3
- 4/3 + 4/3 + 4/3 + 4/3 = 4 x4/3 = 16/3
- 7/2 + 7/2 + 7/2 = 3 x 7/2 = 21/2
- Արտադրյալը գրի՛ առեք գումարի տեսքով.
- 5 x 1/2 = 1/2+1/2+1/2+1/2+1/2
- 3 x 5/2 = 5/2+5/2+52
- 4 x 6/7 = 6/7+6/7+6/7+6/7
- 2/5 x 2 = 2/5+2/5
- 4/9 x 5 = 4/9+4/9+4/9+4/9+4/9
- 2/3 x 7 = 2/3+2/3+2/3+2/3+2/3+2/3+2/3
- Կատարե՛ք բազմապատկում.
- 3/7 x 5/2 = 15/14
- 8/3 x 9/4 = 72/12 = 6
- 5/9 x 7/4 = 35/36
- 6/7 x 3/8 = 18/56 = 9/28
- 2/9 x 6/17 = 12/153 = 4/51
- 10/7 x 3/8 = 30/56 =15/28
- 4/5 x 21/16 = 84/80 = 21/20
- 15/4 x 5/3 = 75/12 = 25/4
- 12/17 x 31/27 = 372/459
- 56/59 x 13/8 = 728/472
- 25/23 x 69/70 = 1725/1610
- 44/37 x 111/11 = 4884/407
- Կատարե՛ք գործողությունները
- 5/2 x 7/8 + 3/4 x 9/5 =35/16 + 27/20 = (35×5)/(16×5) + (27×4)/(20×4) = 175/80 + 108/80 = 283/80
- 3/8 x 5/6 + 17/6 x 9/10 = 15/48 + 153/60 = (15×5)/(48×5) + (153×4)/(60×4) = 75/240 + 612/240 = 687/240
- 11/2 x 13/12 + 5/24 x 3/2 = 143/24 + 15/48 = (143×2)/(24×2) + 15/48 = 286/48 + 15/48 = 301/48
- 81/16 x 8/5 – 3/20 x 11/4 = 648/80 – 33/80 = 615/80
- 35/4 x 79/15 – 21/3 x 5/4 = 2765/60 – 105/12 = 2765/60 – (105×5)/(12×5) = 2765/60 – 525/60 = 2240/60
- 13/4 x 68/7 – 97/49 x 9/8 = 884/28 – 873/392 = (884×14)/(28×14) – 873/392 = 12376/392 – 873/392 = 11503/392
- Ուղղանկյան լայնությունը 5/2 սմ է, իսկ երկարությունը լայնությունից 7 անգամ մեծ է: Գտե՛ք ուղղանկյան պարագիծն ու մակերեսը:
5/2 x 7 = 35/2
P=2 х 5/2 + 2 х 35/2=10/2+70/2= 5 + 35 = 40սմ
S = 5/2×35/2=175/4սմ²
- Թիվը ներկայացրե՛ք երկու սովորական կոտորակների արտադրյալի տեսքով:
- 12/85 = 3/5 x 4/17
- 1/16 = 1 x 1/16
- 72/35 = 8/7 x 9/5
- 8/9 = 4/3 x 2/3
- 24/75 = 4/5 x 6/15
- 32/65 = 8/13 x 4/5
- Երբ մեքենան անցավ ճանապարհի 2/3 –ը, նրան մնաց անցնելու ևս 100 կմ: Որքա՞ն էր ամբողջ ճանապարհի երկարությունը:
Լուծում
ճանապարհի 1/3 = 100կմ
1/3 + 1/3 + 1/3 = 3 x 1/3 = 3 x 100 = 300 կմ
Պատ․՝ 300կմ ։
- Կատարե՛ք գործողությունները:
- 2/5 x (1/2 + ¾ + 1/8) = 2/5 x 11/8 = 22/40 = 11/20
- 3/7 x 2/4 + 5/2 x 3/14 = 6/28+15/28=21/28 = 3/4
- 7/3 x 9/4 + 9/4 x 5/12 = 63/12+45/48=297/48
- 7/12 x 12/7 – 11/17 x17/11 = 84/84-187/187=1-1=0
- Կրճատե՛ք կոտորակները
- 72/60 = (72:4) / (60:4) = 18/15 (18:3) / (15:3) = 6/5
- 44/99 = (44:11) / (99:11) = 4/9
- 30/12 = (30:6) / (12:6) = 5/2
- 84/66 = (84:6) / (66/6) = 14/11
- 132/81 = (132/3) / (81:3) = 44/27
- 169/26 = (169:13) / (26:13) = 13/2
- Գտե՛ք ուղղանկյունանիստի ծավալը, եթե նրա բարձրությունը 8 սմ է, իսկ հիմքը քառակուսի է, որի կողմը երկու անգամ փոքր է ուղղանկյունանիստի բարձրությունից:
քառակուսու կողմը = 4սմ
հիմքի S = 4×4 = 16սմքառ
ծավալը = 8×16 = 128
- Կոտորակները բերե՛ք ընդհանուր հայտարարի.
- 6/21, 23/14 և 8/49 = 84/294, 483/294 և 48/294
- 4/121, 3/88 և 5/11 = 32/968, 33/968, 440/968
- 71/64, 5/80 և 32/72 = 3195/2880, 180/2880, 1280/2880
- 13/36, 15/54 և 3/18 = 78/216, 60/216, 36/216
- Մի ծորակը ավազանը լցնում է 7 ժամում, իսկ մյուսը՝ 5 ժամում: Ավազանի ո՞ր մասը կլցվի 1 ժամում, եթե երկու ծորակներն էլ բացվեն:
Լուծում
Տնային առաջադրանք 02.03.2021
Գործնական քերականություն 02․03․21
Բ․ Սարեր, հայեր, կաթիլներ, ուսուցիչներ, մայրեր, մատանիներ, տատեր, կատուներ, թութակներ, գրպան։
Ա․ Ծառեր, ձայներ, հոտեր, քարեր, կովեր, արջեր, փնջեր, լուրեր, բառեր, բեղեր, հայեր, հայրեր, ցեղեր, սրտեր, գրեր, սյուներ, պատեր, հույներ, ձվեր, սրեր, քթեր, քույրեր, մայրեր, ձեռքեր, ոտքեր, տատեր, պապաեր։
Բ․ Եղբայրներ, աթոռներ, պապիկներ, տատիկներ, գրպաններ, թութակներ, եղնիկներ, ոչխարներ, սեղաններ, թռչուններ, մեքենաներ, բարեկամներ, աշակերտներ, մատյաններ, հեռախոսներ, ծաղկավաճառներ, պանրագործարաններ։
Արագածոտնի մարզ
Մարզկենտրոնը` Աշտարակ
Մարզի կազմավորման թիվը՝ 1995թ.ի ապրիլի 12
Տարածաշրջանները` Աշտարակի շրջան, Ապարանի շրջան, Արագածի շրջան, Թալինի շրջան
Քաղաքային համայնքների թիվը` 3 համայնք
Գյուղական համայնքների թիվը` 112 համայնք
Գյուղական բնակավայրերի թիվը` 118 բնակավայր
Ընդհանուր տարածքը` 2,753 կմ²
Բնակչությունը (ըստ 01.01.2002թ. տվյալների)` 168,100
Բնակչության խտությունը` 61.1/կմ²
Մարզի ընդհանուր նկարագիրը
Արագածոտնի մարզը իր անունը ժառանգել է պատմական Այրարատ աշխարհի Արագածոտն գավառի անունից: Մարզի աշխարհագրական դիրքի կարևոր առանձնահատկությունն այն է, որ գտնվում է մայրաքաղաք Երևանի և ՀՀ ամենաբարձր լեռնագագաթի` Արագածի միջև: Մարզի տարածքը արևմուտքում ձգվում է մինչև Թուրքիայի հետ պետական սահմանը:
Բնական պայմանները և հարստությունները
Արագածոտնը Հայաստանի այն մարզերից է, որտեղ շատ են լավային ծածկույթների տակից բխող սառնորակ աղբյուրները։ Մարզի հիմնական ջրային զարկերակը Քասաղ գետն է` Գեղարոտ և Ամբերդ գլխավոր վտակներով: Քասաղի վրա կառուցվել է Ապարանի ջրամբարը: Մարզի կլիման բազմազան է: Եթե ցածրադիր հատվածում ամառը տևում է 5 ամիս (մայիս – սեպտեմբեր), ապա Արագածի մերձգագաթային հատվածում տարվա մեծ մասը ձմեռ է. այնտեղ նույնիսկ ամռան ամիսներին կարելի է հանդիպել ձնաբծերի:Արագածի մերձգագաթային սարավանդի վրա գտնվում է Քարի լիճը։ Որոշ վայրերում հանդիպում են կաղնու ոչ ընդարձակ անտառակներ:
Բնակչությունը
Արագածոտնի մարզի տարածքը Հայաստանի ամենավաղ բնակեցված շրջաններից է: Դրա վկայությունն են տարբեր վայրերում հայտնաբերված քարի ու բրոնզի դարերի նյութական մշակույթի հուշարձանները: Արագածոտնի մարզն աչքի է ընկնում նաև նրանով, որ այդտեղ են հիմնականում կենտրոնացված Հայաստանում բնակվող ազգային փոքրամասնություններից եզդիները: Նրանք բնակվում են ինչպես խառը` հայերի հետ միասին, այնպես էլ առանձին գյուղերով:
Արագածոտնի մարզի քաղաքները
Մարզի ամենամեծ քաղաքը մարզկենտրոնն է` Աշտարակը: Աշտարակը Հայաստանի գեղատեսիլ բնական վայրերից է: Տարածվում է Արագած լեռան հարավային ստորոտներին, Քասախ գետի կանիոնի երկու ափերին, ծովի մակարդակից ավելի քան 1100մ բարձրության վրա: Քաղաքն ունի բարենպաստ աշխարհագրական դիրք. գտնվում է Երևանից ընդամենը 20կմ հեռավորության վրա, Երևան-Գյումրի և Երևան-Սպիտակ-Վանաձոր ավտոխճուղիների խաչմերուկում: Քաղաքի սահմաններում այդ խճուղիները Քասաղ գետը հատում են 3 կամուրջներով: Դրանցից հնագույնը կառուցվել է 17-րդ դարում, մյուս երկուսը` մեր օրերում:Աշտարակը 1960-ական թվականներից սկսած զարգացել է որպես Երևանի արբանյակ քաղաք:Արագածոտնի մարզում Աշտարակից բացի կա ևս 2 քաղաղաք` Թալինը և Ապարանը: Արագածոտնի մարզում է գտնվում Բյուրականի նշանավոր աստղադիտարանը, որը հիմնադրել և տասնամյակներ անընդմեջ ղեկավարել է աշխարհահռչակ գիտնական Վիկտոր Համբարձումյանը:
Գործնական քերականություն
Նրա պապը սասունցի էր ու շատ էր պատմում սասունցիների մասին։
Ուզում էր նմանվել Սասունցի Դավիթին։
Էպոսի վերջին հորոսը Փոքր Մհերն է։
Գրքի հերոսը մի փոքր տղա է։
<<Սասուցի Դավիթ>> էպոսում հիշատակվում է Պղնձե քաղաքը։
Գտածը պղնձե մատանի էր։
Կիրակոս Գանձագետցու պատմության մեջ հանդիպում է պղնձահանք կոչվող վանքը։
Ես վստահ եմ, որ Գանձասար լեռը դեռ կարդարացնի իր հպարտ անունը։
Ինչե՜ր ասես չկային՝ ոսկե անոթներ ու արձանիկներ, թանկարժեք զարդեր, դա մի իսկական գանձասար էր։
Պետրոս Առաջինը հովանավորում էր գիտությունն ու արվեստը։
Պետրոսն առաջինը հասավ կայանին։
Ալեքսանդր Մակեդոնացին գիտեր ամեն մի իրավիճակից դուրս գալու ձևը։
Կատուն մռմռում էր, երևի նեղացրել էին։
Տղան նվնվում էր, երևի նեղացել էին։
Արսենը ցատկեց ցանկապատից դուրս։
Շնիկը ցատկեց ցանկապատից դուրս։
Կատուն ճանկռել է տատիկի ձեռքը։
Երեխան ճանկռել է տատիկի ձեռքը։
Եվա Սմբատյան 