Ածանցավոր բայեր

Ըստ կազմության՝ բայերը լինում են պարզ և ածանցավոր։

Ածանցավոր բայերը չորս տեսակի են` սոսկածանցավոր, պատճառական, բազմապատկական և կրավորական:

Սոսկածանցներն են՝ ան, են, ն, չ`  մեծ-ան-ալ, վախ-են-ալ, գտ-ն-ել, կոր-չ-ել և այլն:

Պատճառական ածանցներն են՝ ացն, եցն, ցն:  Պատճառական բայերը կազմվում են`

1. Ա  խոնարհման պարզ և ան սոսկածանցավոր բայերից` ացն ածանցով` խաղալ-խաղացնել, քարանալ-քարացնել:

2. Ե  խոնարհման պարզ և են սոսկածանցավոր բայերից` եցն ածանցով` քայլել-քայլեցնել, վախենալ-վախեցնել:

3.Ն, չ սոսկածանցավոր բայերից` ցն ածանցով` հասնել-հասցնել, փախչել-փախցնել:

Կան շատ բայեր, որոնցից ածանցներով պատճառական բայ չի կազմվում: Այսպիսի բայերի պատճառականը կազմվում է տալ բայի հարադրությամբ` բերել-բերել տալ, զարդարել-զարդարել տալ և այլն:

Կան բայեր, որոնցում կա ցն տառակապակցությունը` հարցնել, լցնել,վերցնել, սակայն դրանք պատճառական բայեր չեն, քանի որ առանց ցն -ի ձևեր չունեն:

Բազմապատկական ածանցներն են՝ ատ, ոտ, կոտ, տ` կտրել-կտրատել, խոցել-խոցոտել, թռչել-թռչկոտել, պատռել-պատռտել:

Ածանցներով բազմապատկական բայեր կազմվում են շատ քիչ բայերից: Բազմապատկական բայեր են կազմվում նաև արմատի կրկնությամբ` վազել-վազվզել, քաշել-քաշքշել և այլն, դարձյալ ոչ բոլոր բայերից:

Կազմությամբ կրավորական  կոչվում են այն բայերը, որոնց կազմում կա կրավորական ածանց:Կրավորական ածանցն է վ -ն` գրել-գրվել, կառուցել-կառուցվել, հեռանալ-հեռացվել, կարդալ-կարդացվել: Բացի ածանցավոր բայերից կան նաև հարադրական  բայեր: Դրանք բարդ բառեր են, դրանց բաղադրիչները գրվում են առանձին, բայց իմաստով համարժեք են մեկ բայի՝ բարև տալ-բարևել:

Առաջադրանքներ

1.Տրված արմատներից բայեր կազմի՛ր և ընդգծի՛ր արմատի և ել կամ ալ վերջավորության միջև եղած մասը:

Օրինակ`

տես — տեսնել, բարձր — բարձրանալ:

Ա. Ընկեր – ընկերանալ, թանձր – թանձրանալ, խոր – խորանալ:

Բ. Վախ – վախենալ, կամ – կամենալ, մոտ – մոտենալ:

Գ. Հաս – հասնել, անց – անցնել, հագ – հագնել:

Դ-. Թիռ – թռչել, սառ – սառչել, կիպ -կպչել:

2.Տրված բայերը պատճառական դարձնող ածանցները թվի՛ր:

Մեծացնել, հեռացնել, գգացնել, վախեցնել, հիշեցնեյ, թռցնել, տեսցնել:

3․ Հետևյալ բառերից սոսկական` ան, են, ն, չ ածանցների օգնությամբ կազմիր ածանցավոր բայեր:

Ծեր – ծերանալ
հարց – հարցնել
կիպ – կպչնել
մահ – մահանալ
գեղեցիկ – գեղեցկանալ
վախ – վախենալ
մոտ – մոտենալ
բազում – բազմանալ
կանգ – կանգնել
կույր – կուրանալ
ոչինչ – ոչնչանալ
ուրախ – ուրախանալ
առաջ – առաջանալ

4․ Տրված բայերը ածանցման միջոցով դարձնել բազմապատկական, ( ատ, ոտ կոտ, տ)

Մրել – մրոտել
պատռել – պատռոտել
ցատկել – ցատկոտել
կտրել – կտրատել
նստել – նստոտել
պոկել – պոկոտել
կոտրել – կոտրատել
թռչել – թռչկոտել
խոցել – խոցոտել
մորթել – մորթոտել
գրել – գրոտել

Տրված բայերը ածանցման միջոցով դարձնել պատճառական,(ացն, եցն, ցն)

Պայթել – պայթեցնել
նստել – նստոտել
խմել – խմեցնել
խոսել – խոսացնել
հիշել – հեշեցնել
հագնել – հագնվել
իջնել – իջեցնել
քնել – քնեցնել
մեծանալ – մեծացնել
փախչել – փախցնել
դողալ – դողացնել
խաղալ – խաղացնել
վախենալ – վախեցնել
թռչել – թռչկոտել
ծիծաղել – ծիծաղեցնել
փայլել – փայլեցնել
առաջանալ – առաջեցնել
կարմրել – կարմրացնել
կատաղել – կատաղեցնել

Հետևյալ բայերի հետ  համապատասխան հոլովներով գոյականներ գործածեցեք:

Ընդառաջել – ընդառաջել ընկերոջը (տրական)
հանդիպել – հանդիպել ուսուցչուհուն (տրական)
զգուշանալ – զգուշանալ շներից (բացառական)
կարոտել – կարոտել հայրենիքը (տրական)
զրկվել – զրկվել ջրից (բացառական)
ուշանալ – ուշանալ դասընթացից (բացառական)
դիմել – դիմել որդուն (տրական)
խուսափել – խուսափել խաբեբաներից (բացառական)

Տեքստից հանիր բայերը և գրիր դեմքը, թիվը, ժամանակը:

Փոքր Ասիայի Եփեսոս քաղաքում հարյուր քսան տարի շարունակ մի տաճար էին կառուցում` բուսականության եւ պտղաբերության աստվածուհի Արտեմիսի տաճարը: Լիդիական Կրեսոս թագավորը Արտեմիսի տաճարին սյուներ էր  նվիրաբերել: Աստվածների պատկերներով մարդու հասակ ունեցող բարձրաքանդակները զարդարում էին սյուները: Կրեսոսը Եփեսոսյան Արտեմիսին մի ուրիշ  բարձրարժեք  նվեր էլ էր ընծայել կովերի  ոսկեձույլ դրոշմապատկերներ:
Երբ աշխարհի յոթ հրաշալիքներից մեկը համարվող այդ տաճարի շինարարությունն ավարտվեց,  զարմացրեց ու հիացրեց բոլոր նրանց, ում վիճակվեց տեսնել  մարմարակերտ  նրբագեղ շինությունը: Մ. թ. ա. 356 թ. Եփեսոսի բնակիչ ոմն Հերոստրատոս, ցանկանալով իր անունն անմահացնել, հրկիզեց նշանավոր սրբավայրը: Նրա հանցագործությունը բոլորին զայրացրեց: Փոքր Ասիայի բոլոր պետությունները միասին որոշեցին  մոռանալ Հերոստրատի անունը: Պատմագիրները նույնիսկ տաճարի հրդեհի մասին գրելիս իրավունք չունեին հրդեհողի անունը նշելու: Բայց հին աշխարհի որոշ հեղինակներ, այնուամենայնիվ, պահեցին  ոճրագործի անունը:Գրել տրված բայերի հնչյունափոխված արմատների անհնչյունափոխ ձևերը և նշիր, թե ինչ խոսքի մաս է։

---

կառուցում էին – III դեմք, հոգնակի, անցյալ
նվիրաբերել էր – III դեմք, եզակի, անցյալ
զարդարում էին- III դեմք, հոգնակի, անցյալ
ընծայել էր – III դեմք, եզակի, անցյալ
ավարտվեց – III դեմք, եզակի, անցյալ
զարմացրեց – III դեմք, եզակի, անցյալ
հիացրեց – III դեմք, եզակի, անցյալ
վիճակվեց – III դեմք, եզակի, անցյալ
անմահացնել – III դեմք, եզակի, անցյալ,
հրկիզեց – III դեմք, եզակի, անցյալ
զայրացրեց – III դեմք, եզակի, անցյալ
որոշեցին – III դեմք, հոգնակի, անցյալ
մոռանալ – անորոշ
գրելիս – անորոշ
նշելու – անորոշ
պահեցին – III դեմք, հոգնակի, անցյալ

Գրել տրված բայերի հնչյունափոխված արմատների անհնչյունափոխ ձևերը և նշիր, թե ինչ խոսքի մաս է։

Մգանալ – մուգ, ածական
թխպել – թուխպ, գոյական
գիրանալ -գեր, ածական
սրել – սուր, ածական
ստել – սուտ, գոյական
փափկել – փափուկ, ածական
հուզել – հույզ, գոյական
գրել – գիր, գոյական
նշել – նիշ, գոյական
սրբել – սուրբ, ածական
կարմրել – կարմիր, ածական
գնել – գին, գոյական
ծնվել – ծին, գոյական
կապտել – կապույտ, ածական
իջնել – էջ, գոյական
չվել – չուն, գոյական
ուղղել- ուղի, գոյական

Abbigliamento e moda . Հագուստ և նորաձևություն

1․Leggiamo il testo e tdaduciamo- Կարդում և թարգմանում ենք 

2. Imapariamo le nuove parole — Սովորում նոր բառապաշարը

La moda italiana rappresenta un altro di quei settori in cui l’Italia non ha pari! In tutto il mondo sono conosciuti non solo gli stilisti e le grandi case di moda come Gucci, Armani, Valentino, Biagiotti, Prada – solo per nominarne alcuni – ma anche l’artigianato tessile che rappresenta uno dei settori d’eccellenza dell’industria manifatturiera italiana!

Il modo migliore per conoscere ed apprezzare a pieno la moda italiana è quello di venire a visitare il nostro Paese…cosa che speriamo riuscirete a fare presto! Nel frattempo, vi proponiamo una serie di vocaboli più comuni…che potranno esservi utili durante le vostre…compere italiane!

Lessico: abbigliamento in generale

Vestito  Gonna 

Giacca  Camicia

Maglietta  Tailleur 

Pantaloni  Calzini 

Calze  Reggiseno 

Boxer  Mutande 

Scarpe  Scarpe da ginnastica 

Mocassini  Scarpe col tacco 

Pantofole Ballerine 

Lessico: fantasie

Floreale 

A righe 

A scacchi 

Tinta unita 

Colorato 

Lessico: tessuti

Cotone 

Lana 

Lino 

Seta 

C: CLIENTE
N: NEGOZIANTE

N: Buongiorno!
C: Buongiorno!
N: Posso aiutarla?
C: No grazie, per ora no! Posso dare solo uno sguardo?
N: Ma certo, prego. Guardare non costa nulla!
[dopo un paio di minuti…]
C: Mi scusi. Ho visto che avete dei bellissimi capi in lana. Da dove vengono?
N: I nostri capi sono tutti lavorati a mano dai nostri espertissimi artigiani italiani della lana, i più abili ed esperti al mondo.
C: E la lana da dove viene?
N: La lana è 100% cashmere e proviene dall’India. Si tratta del cashmere più pregiato.
C: So che anche il cashmere cinese è ottimo!
N: Certo! Ma noi preferiamo quello indiano: è più caro dell’altro ma molto meno delicato e sicuramente più indicato per i nostri clienti sempre alla ricerca dell’eccellenza!
C: Bene, mi ha convinto! Posso provare quel vestito nero a strisce bianche con il collo all’americana e la cintura in vita?
N: Ma certo! Che taglia desidera provare? Una 44?
C: Forse una 46!
N: Questo è un modello meno aderente degli altri, ho paura che la 46 sia troppo grande…ma proviamo.
Ecco a lei la taglia 46. Il camerino è in fondo a sinistra, vicino alle maglie!
[la cliente prova il vestito ed esce dal camerino]
N: Ma le sta benissimo! Come se lo sente?
C: Mi piace molto! Lo prendo!
N: Bene, vuole provare una deliziosa stola da abbinare sulle sfumature del grigio?
C: Volentieri!
N: Gliela prendo!
[la cliente prova la stola]
C: Ah…ma è leggerissima! Sembra quasi di non portarla ma è anche calda calda!
N: I capi eccellenti si riconoscono! E il nostro negozio non tratta mai capi di qualità minore.
C: Sì, lo vedo. Prendo anche quel maglione in vetrina blu da uomo a tinta unita.
N: Che taglia?
C: Una 48, grazie. È un regalo, eventualmente posso cambiarlo?
N: Certo, entro 30 giorni con lo scontrino.
C: D’accordo! Quanto le devo?
N: Sarebbero 200 euro ma siamo in periodo di saldi quindi è tutto scontato del 20%. Sono 160 euro in tutto.
C: Pago bancomat.
N: Pin e tasto verde.
C: Grazie.
N: Grazie a lei! Per qualsiasi cosa siamo qui. Le metto nella busta il nostro bigliettino con il numero di telefono.
C: Molto gentile! A presto.
N: Buona giornata e arrivederci!

bellissimi capi-գեղեցիկ հագուստ

espertissimi artigiani italiani della lana- իտալացի բրդի  արհեստավարժ մասնագետներ,

i più abili ed esperti al mondo- աշխարհի առավել հմուտ և փորձառու:

ottimo!- մեծ

più caro dell’altro -ավելի թանկ, քան մյուսը

meno delicato- պակաս նուրբ

più indicato-ավելի հարմար

meno aderente -պակաս հավատարիմ

Homework (Feb 28 – Mar 4)

John liked chocolates very much, but his mother never gave him any, because
they were bad for his teeth, she thought. But John had a very nice grandfather.
The old man loved his grandson very much, and sometimes he brought John
chocolates when he came to visit him. Then his mother let him eat them,
because she wanted to make the old man happy.
One evening, a few days before John’s seventh birthday, he was saying his
prayers in his bedroom before he went to bed. ‘Please, God, he shouted,’ make
them give me a big box of chocolates for my birthday on Saturday.’
His mother was in the kitchen, but she heard the small boy shouting and
went into his bedroom quickly.
‘Why are you shouting, John?’ she asked her son. ‘God can hear you when
you talk quietly.’
‘I know,’ answered the clever boy with a smile, ‘but Grandfather’s in the next
room, and he can’t.’

A. Answer these questions.

1. Why didn’t John get any chocolates from his mother?
   Because his mother thought that chocolates were bad for Johns teeth.

2. Why did his grandfather give him chocolates?
   Because his grandfather loves John too much.

3. Who did John really mean when he said ‘them’ while he was saying his
   prayers?
   John really means his mother and grandfather.

4. Why did John’s mother go into his bedroom quickly?
   Because she heard that John was shouting and went into his bedroom quickly.

5. What did John want his grandfather to do on Saturday?
   John want his grandfather to gave him big box of chocolate.

B. Opposites. What words in the story on page 34 mean the opposite of:

1. good – bad 4. always
2. small – big 5. hated – loved
3. loudly – quietly 6. slowly
   7. stupid – clever
   

C. Put the number of the correct sentence under the correct picture.

1. John said his prayers.
2. His mother ran into his bedroom.
3. John’s mother did not want to spoil his teeth.
4. John’s grandfather gave him some chocolates.
5. He shouted loudly.
6. John smiled and said, ‘Grandfather can’t hear me well.’

Հ․Թումանյանի թարգմանություններից

Մ․ԲՐՈՈՒՆ  ԱՐԾԻՎԸ

Բարձը՜ր, բարձը՜ր անմատչելի ժայռերում արծիվը հյուսել էր իր բունը։ Այնտեղ, ժայռի բարձունքին, մի պատռվածքում, մի ծերպում ծեփված կպած էր նա և սառը հողմից, հյուսիսի սառցեղեն շնչից նրան պաշտպանում էր ժայռը իր քարեղեն կրծքով։ Նա շինված էր ուռենու ոստերից ու փաթաթված-պատած ամուր ձիու մազով։ Մայր արծիվը խնամքով օթևան էր շինում իր սերնդի համար։ Եվ ջանում էր շինել հաստատուն, հարմար ու տաք։

Եվ նրա երեք փոքրիկ ճուտերը միանգամայն գոհ էին։ Նրանց համար դրանից լավ բուն աշխարհքումն էլ չկար։ Դեռ նոր ձվից դուրս եկած՝ իրարու սեղմ կպած նստած էին նրանք։ Հենց արևը ծագեց թե չէ՝ նրանք իրենց գլխիկները բնիցը դուրս հանեցին ու զարմացած նայեցին աստուծո աշխարհքին, և աշխարհքը նրանց թվաց հրաշալի։ Ներքևում հեռո՜ւ, հեռո՜ւ տարածվում էր անսահման տափակ հարթավայրը։ Միակե՜րպ, միակերպ․ միայն արմինայի փոքրիկ թփերն էին բծավորում նրա երեսը։    Երբեմն դաշտային ճագարներն ու շներն էին այստեղ-այնտեղ երևում ու թաքնվում սեզերում։ Եվ չէին հասկանում արծվի ճուտերը, թե ինչու էին իրենց սրտերը հուզվում ու թրթռում էն փոքրիկ վազող գազաններին տեսնելիս։ Հեռու հարավում հորիզոնի վրա երևում էր մի նեղ շերտ՝ մին բաց մոխրագույն, մին կապտավուն։ Սկզբում ձագուկները չէին իմանում, թե էն ինչ բան էր․ բայց երբ աչքները զորացավ ու կտրեց, տեսան, որ գետ էր։ Հենց այն գետիցն էր մայրը  նրանց համար համեղ ձուկը բերում։ Ուշի ուշով դիտում էին արծվիկներն ամեն բան իրենց շուրջը, ծանոթանում էին իրենց շրջապատող աշխարհքի հետ։ Երբ որ հոգնում էին բնությունը դիտելուց, թռած գալիս էր մայրը իրիկվան ընթրիքով։ Կուշտ–կուշտ ուտելուց հետո քաղցր քնում էին նրա թևերի տակ։
էսպես անցավ ժամանակն, ու մեծացան փոքրիկ արծվիկները։ Նրանցից մինը դուրս եկավ ամենից մեծն ու ամենից ուժեղը։ Նա խելոք էլ էր մյուսներից, շատ էր մտածում չորս կողմի ամեն բանի վրա ու միշտ հարցնում էր մորը, թե ինչ տեսակ տեղեր են, որ նա գնում է։ Մայր արծիվը պարծենում էր իր զավակով, հավատում էր, որ նա ժամանակին դառնալու էր ամենամեծն արծիվներից։ Ու տվեց նրան մեծ ռազմիկ արծվի անունը՝ Թառլան, և պատմում էր ամեն բան, ինչ որ տեսել կամ լսել էր իր կյանքում։
Մի անգամ էլ, երբ Թառլանը սովորել էր մագլցել ժայռերով, հասավ իր մորը, որ թևերը ծալած նստած էր բարձր, սրածայր ժայռի կատարին։ Մայրը չնկատեց նրա մոտենալը, անթարթ նայում էր հեռու։
— Մայրիկ,— ասավ Թառլանը,— պատմիր ինձ հայրիկի մասին։
Մայրիկը տխուր էր ու լուռ։
— Մայրի՛կ, պատմիր ինձ հայրիկի մասին,— կրկնեց Թառլանը։
— Լավ, իմ քաջ Թառլան,— խոսեց մայրը,— կպատմեմ քո հոր մասին։ Էնտեղ, ներքև մի արարած է ապրում, որ մարդ են ասում։ Չար ու կատաղի արարած է նա։ Ոչ մի շունչ կենդանի չի ազատվում նրա խստությունից։ Ումևէ կյանքից զրկելը նրանց մեջ համարվում է քաջագործություն։ Սպանելու համար նրանք մի զարմանալի գործիք ունին, որ զարկում է շատ հեռվից։ Մի անգամ ձեր հայրը որսից տուն էր վերադառնում։ Ես տեսա, թե ինչպես նա սկզբում դեռ թռչում էր բարձր ամպերի տակ, հետո, թռիչքը մեղմելով, սկսեց ներքև իջնել։ Մին էլ հանկարծ ներքև, երկրի երեսին բարձրացավ մի փոքրիկ ամպի նման սիպտակ ծուխ, ետևից մի տարօրինակ կարճ ճայթյուն, ու հայրդ թևերը թափահարելով սկսեց ընկնել, ընկնել ցած ու ցած։
Քարի կտորի նման գետին ընկավ իմ հպարտ, արքայական ամուսինը ու․․․ էն ընկնելն էր, որ ընկավ։
Էստեղ լռեց մայր արծիվը, ու երկար իրար կողքի նստած էին մեր ու որդի։ Թառլանը չէր խոսում, բայց աչքերը վառվում էին, սիրտն էր ընկել մարդու ահն ու ատելությունը։ Ազատ, վայրենի հավքը առել էր իր մահացու թշնամու հոտը։
— Թառլան, դու շատ ես նման քո հորը,— նորից խոսեց մայրը,— իսկ հայրդ ամենահզորն էր արծիվների մեջ։ Դու կլինես հզոր ու գեղեցիկ նրա պես, բայց լսիր, զավակս, չմոտենաս, երբեք չմոտենաս մարդկային բնակարանի, որովհետև մարդ ասված հրեշի չարությանն ու խորամանկությանը չափ ու սահման չկա։ Միտդ պահիր, ինչ որ ասում եմ քեզ։
— Միտս կպահեմ, մայրիկ։
Մի քանի ժամանակից Թառլանը սկսեց թռչել սովորել։ Օր օրի վրա ուժեղանում էր ու մեծանում։ Թևերն աճում էին ու ամրանում։ Մայրը նրա հետ փոքրիկ զբոսանքներ էր անում։ Հետզհետե երկարում էին այդ զբոսանքները։ Մի օր էլ, երբ մայրը թռավ դեպի գետը, նա էլ թռավ մոր հետ։ Էստեղ մայրը նրան սովորեցրեց ձուկ բռնելը։ Ու․․․ ձուկ բռնելում էն տեսակ ճարպիկություն ցույց տվավ ու էնպես տարվեց, որ էլ չէր ուզում տուն վերադառնա։ Դրանից հետո ամբողջ գիշերը երազում էր նա, թե ինչ մեծամեծ գործեր պիտի կատարի, երր մեծանա, դառնա հզոր, հասուն արծիվ ու թողնի մայրական բունը։ Ամբողջ գիշերը երազում էր արձակ գետը, ու առափնյա ալիքների ճղփյունը օրորում էր նրան։ Ու ամբողջ գիշեր Թառլանը չկարաց քնի։
Սրանից հետո շատ ժամանակ չանցած՝ Թառլանը թողեց մայրական բունը։ Թափահարեց իր ուժեղ թևերն ու սլացավ դեպի հարավ-արևմուտք, հեռո՜ւ, հեռո՜ւ։ Անցավ անջուր անապատների ահռելի տարածությունների վերևից, թավուտ, կուսական անտառների գլխներից, ճախրեց ձյունապատ սարերի վայրի գագաթներից, իջավ գեղազարդ հովիտներ։ Հովիտներում տեղ-տեղ նա նկատում էր տարօրինակ առարկաներ, որ սկզբում խոշոր քարերի տեղ էր դնում, բայց շուտով հասկացավ, որ խրճիթներ էին՝ մարդու բնակարանը։
Նա թռչում էր բարձր՝ նրանց վերևից և միայն զարմանում էր, թե ինչու են ներքև մարդիկ խմբվում ու ձեռքերով ցույց տալիս վերև՝ դեպի երկինքը։ Նրա մտքովը չէր էլ անցնում, թե ինքը դարձել էր մեծ ու հզոր արծիվ, և թե իրեն վրա էին հիանում մարդիկ։
Ճանապարհը շարունակելով դեպի արևմուտք՝ հասավ մի գետի, որի նմանը չէր տեսել իր օրում։ Էնքան լայն գետ էր, որ ասես թե մյուս ափը չկար։ Ալիքները գոռալով դիպչում էին ափի ժայռին ու փշրվում՝ չորս կողմը զարկելով աղի ջրի փրփրուն ցայտերը։ Սակայն շուտով իմացավ Թառլանը, որ էն ծովն էր։ Նա մնաց էնտեղ, կապվեց ծովի հետ, սիրեց նրա անսահման ընդարձակությունը ու իրեն ապաստարան ընտրեց ծովափնյա ժայռը։
Պատահում էր, որ էստեղ էին գալիս և ուրիշ արծիվներ ու հետը կռվի էին բռնվում որսի համար։ Նա միշտ հաղթող էր դուրս գալիս, ամենիցն էլ ուժեղ ու սրաթռիչ։
Մի անգամ էլ, երբ Թառլանը ձուկ էր բռնում, մի տարօրինակ անծանոթ զգացմունք տիրեց նրան։ Օրեցօր զորացավ էն զգացմունքը, հետզհետե տխրեց․․․ ու գլխի ընկավ, որ հայրենիքի կարոտն էր տանջում, քաշում իրեն։ Անուշ ու քնքուշ կանչում էր նրան ծովի ձենը, բայց ավելի ուժեղ էր անապատի խոր կանչը։ Ավելի ու ավելի համառ օր ու գիշեր նրա ականջում հնչում էր էն կոչը։   Վերջապես Թառլանն էլ չդիմացավ ու թռավ դեպի հյուսիս-արևելք։ Շատ օրեր տևեց նրա թռիչքը, և ահա հյուսիսում երևացին հայրենի ժայռերը, ուր մի ժամանակ անց էր կացրել իր ջահելությունը։ Ներքև՝ դաշտում, նրա բացակայությանը, մարդիկ շինել էին իրենց բնակարանները։ Եվ  մոր խրատը հիշելով՝ նա թռավ նրանց վերևից։ Հուզմունքով մոտեցավ էն տեղին, ուր առաջին անգամ աչքը բաց էր արել ու լուս աշխարհքը տեսել։ Բայց հին բունը չկար։ Նրա տեղը գտավ նորը՝ մեջը երեք ձու։ Մենակի տխուր զգացմունքով հեռացավ Թառլանը հարազատ վայրերից՝ միտը բերելով իր մորն ու եղբայրներին։ Էլ չվերադարձավ դեպի ծովը, շարունակ թափառում էր մի տեղից մի տեղ։
Մի անգամ էլ էնպես պատահեց, որ Թառլանը անտառի բերանով թռչելիս մի փոքրիկ փոսի մեջ տեսավ մի կենդանի  ճագար։ Գետնին զարկած ցցին կապված՝ նա աշխատում էր, որ ազատվի։ Շեշտակի սլացավ արծիվը որսի վրա։ Բայց ազատության մեջ մեծացած վայրենի հավքը չէր իմանում մարդու բոլոր խորամանկ հնարքները, բոլոր նենգամտությունը։ Չէր նկատել բարակ ցանցը, որ պատում էր ճագարին։ Հենց ուզեց նրան ճանկի՝ զգաց, որ ցանցը փաթաթվեց իր թևերին։ Ազատ արծիվը գերի բռնվեց։ Զուր էին ազատվելու բոլոր ջանքերը։ Ամեն մի շարժման հետ պինդ թոկը ամուր ու ամուր պատում էր նրան։ Էս ժամանակ մոտիկ քարի ետևից դուրս նայեց թուխ հնդիկ տղան։ Նրա աչքերը փայլում էին ուրախությունից։ Թառլանը տխուր ծղրտաց, ուզեց թևերը թափահարի՝ չկարողացավ․․․ Օրհասական տագնապի մեջ կայծակի արագությամբ նրա միտն եկան ու անցան մայրենի ժայռերն ու մոր պատմությունը. — Քո հայրը, Թառլան, մի հզոր արծիվ էր․․․ Զգուշացիր մարդ ասված հրեշից, երբեք չմոտենաս նրանց բնակարանին․․․ Միտդ պահիր, Թառլան, ինչ որ ասում եմ քեզ․․․

Հարցեր և առաջադրանքներ:

1. Անհասկանալի բառերը դուրս գրիր և բառարանի օգնությամբ բացատրիր:

սեզ – հացազգիների ընտանիքին պատկանող խոտաբույս, որի մի քանի տեսակները մշակում են որպես կերաբույսեր, իսկ մի քանի տեսակները վնասակար մոլախոտեր են
արձակ – ընդարձակ
առափնյա – ափի տարածության վրա գտնվող՝ եղող:
ճղփյուն – Ջրի մակերեսին խփելու կամ ջրի մեջ ընկնելու ձայն

2 . Բարձը՜ր, բարձը՜ր անմատչելի ժայռերում արծիվը հյուսել էր իր բունը։ Այնտեղ, ժայռի բարձունքին, մի պատռվածքում, մի ծերպում ծեփված կպած էր նա և սառը հողմից, հյուսիսի սառցեղեն շնչից նրան պաշտպանում էր ժայռը իր քարեղեն կրծքով։ Նա շինված էր ուռենու ոստերից ու փաթաթված-պատած ամուր ձիու մազով։ Մայր արծիվը խնամքով օթևան էր շինում իր սերնդի համար։ Եվ ջանում էր շինել հաստատուն, հարմար ու տաք։

Հատվածում ընդգծիր ածանցավոր բառերը:

3. Համաձա՞յն ես այս մտքին.

Դու կլինես հզոր ու գեղեցիկ նրա պես, բայց լսիր, զավակս, չմոտենաս, երբեք չմոտենաս մարդկային բնակարանի, որովհետև մարդ ասված հրեշի չարությանն ու խորամանկությանը չափ ու սահման չկա: 

Հիմնավորիր պատասխանդ:

Իրականում, ոչ բոլոր մարդիկ են չարության մեջ ողողված, կան նաև բարի մարդիկ։ Իհարկե չար ու խորամանկ մարդիկ շատ են։ Մի հայտնի խոսք կա, ասում է մարդն ամենագիշատիչ և ամենավտանգավոր կենդանին է։ Եվ իհարկե մայր արծիվը վախենալով ամենավտանգավոր գազանից՝ մարդուց, խնդրում է չմոտենալ նրանց բնակարանին։ Ես համաձայն եմ այդ մտքի հետ։

Թմկաբերդի առումը պոեմի նախերգանքը

ՆԱԽԵՐԳԱՆՔ

Հե՛յ, պարոննե՛ր, ականջ արեք
Թափառական աշուղին,
Սիրո՛ւն տիկնայք, ջահե՛լ տըղերք,
Լա՛վ ուշ դըրեք իմ խաղին։

Մենք ամենքըս հյուր ենք կյանքում
Մեր ծնընդյան փուչ օրից,
Հերթով գալիս, անց ենք կենում
Էս անցավոր աշխարհից։

Անց են կենում սեր ու խընդում,
Գեղեցկություն, գանձ ու գահ,
Մահը մերն է, մենք մահինը,
Մարդու գործն է միշտ անմահ։

Գործն է անմահ, լա՛վ իմացեք,
Որ խոսվում է դարեդար,
Երնե՜կ նըրան, որ իր գործով
Կապրի անվերջ, անդադար։

Չարն էլ է միշտ ապրում անմեռ,
Անե՜ծք նըրա չար գործքին,
Որդիդ լինի, թե հերն ու մեր,
Թե մուրազով սիրած կին։

Ես լավության խոսքն եմ ասում,
Որ ժըպտում է մեր սըրտին.
Ո՞վ չի սիրում, թեկուզ դուշման,
Լավ արարքը, լավ մարդին։

Է՜յ, լա՛վ կենաք, ակա՛նջ արեք,
Մի բան պատմեմ հիմի ձեզ,
Խոսքըս, տեսեք, ո՞ւր է գընում,
Քաջ որսկանի գյուլլի պես։

Կարդում ենք Թումանյան

Նախագծի ժամկետը` փետրվարի 17-ից մարտի 14-ը
Նպատակը՝  բացահայտել ու ճանաչել  Թումանյանին:
Խնդիրները`
Թումանյանի ստեղծագործությունների յուրացում
Թումանյանական մտքի, ստեղծագործության ուսումնասիրություն,
Ստեղծագործությունների ներկայացում, վերլուծություններ:

Ընթերցանության նյութերը՝
«Ոսկի քաղաքը»
«Լոռեցի Սաքոն» պոեմը
«Գրազը» պատմվածքը
«Ուրախ գիշեր» պատմվածքը

Ձայնագրություններ՝

Հայոց վիշտը
Պատրանք
Աղբյուրը
Երկու սև ամպ
Թմկաբերդի առումը պոեմի նախերգանքը

Esercizi

IL MESE DI SETTEMBRE HA TRENTA GIORNI, COME I MESI DI APRILE,
TRENTUNO E NOVEMBRE. SOLO FEBBRAIO HA VENTOTTO
GIORNI. GLI ALTRI MESI, CIOE’ GENNAIO, FEBBRAIO, MAGGIO,
LUGLIO, AGOSTO, OTTOBRE E DICEMBRE HANNO TRENTUNO
GIORNI.

1. Completa l’elenco dei mesi:

1° GENNAIO 5° MAGGIO 9° SETTEMBRE
2° FEBBRAIO 6° GIUNIO 10° OTTOBRE
3° MARZO 7 LUGLIO 11° NOVEMBRE
4° APRILE 8° AGOSTO 12° DICEMBRE

Rispondi:

• Qual è la tua stagione preferita?
  La mia stagione preferita e la primmavera
• Perché è la tua stagione preferita?
  Perche e caldo,c’e il sole
• In che stagione siamo ora?
  E la primmavera
• In quale stagione vai al mare?
  Vado almare a l’estate

2. Completa con la parola giusta:

• Lunedì, martedì, mercoledì, giovedì, venerdì, sabato e domenica
  sono i (giorni/mesi) giorni della settimana.
• I giorni della settimana sono (sette/otto) sette.
• Martedì è il (primo/secondo) secondo giorno della settimana.
• Domenica è (il primo/l’ultimo) l’ultimo giorno della
  settimana.
• (I mesi/le ore) I mesi dell’anno sono dodici.
• Il giorno in cui non si va a scuola è (giovedì/domenica) domenica.

I mesi, i giorni della settimana e staggioni del’anno

LE STAGIONI DELL’ANNO SONO 4:- Տարվա 4 եղանակները

La PRIMAVERA-գարուն,

L’ESTATE-ամառ

L’AUTUNNO-աշուն

L’INVERNO.-ձմեռ

Che giorni e՝ oggi? -Այսօր ի՞նչ օր է

lunedí.               երկուշաբթի

martedí.              երեքշաբթի

mercoledí.          չորեքշաբթի

giovedí.               հինգշաբթի

venerdí.               ուրբաթ

sabato.                  շաբաթ

domenica             կիրակի

GIORNI,MESI

I GIORNI DELLA SETTIMANA e I MESI- Շաբաթվա օրերը և ամիսները

в понедельник	lunedì
во вторник	martedì
в среду	mercoledì
в четверг	giovedì
в пятницу	venerdì
в субботу	sabato
в воскресенье	domenica

каждый понедельник	ogni lunedì o di lunedì
каждый вторник	ogni martedì o di martedì
каждую среду	ogni mercoledì o di mercoledì
каждый четверг	ogni giovedì o di giorvedì
каждую пятницу	ogni venerdì o di venerdì
каждую субботу	ogni sabato o di sabato
каждое воскресенье	ogni domenica o di domenica

oggi-այսօր

domani – վաղը

domani-վաղը չէ մյուս օրը

ieri-երեկ

L’altro ieri — երեկ չէ առաջին օրը

secolo-դար

anno- տարի

mese — ամիս

oggi — այսօր

I MESI – Ամիսներ

Che mese e՝?- Ի՞նչ

ամիս է

январь	gennaio
февраль	febbraio
март	marzo
апрель	aprile
май	maggio
июнь	giugno
июль	luglio
август	agosto
сентябрь	settembre
октябрь	ottobre
ноябрь	novembre
декабрь	dicembre

в январе	a gennaio
в феврале	a febbraio
в марте	a marzo
в апреле	ad aprile
в мае	a maggio
в июне	a giugno
в июле	a luglio
в августе	ad agosto
в сентябре	a settembre
в октябре	a ottobre
в ноябре	a novembre
в декабре	a dicembre

33. Ուղղանկյան մակերեսը և ուղղանկյունանիստի ծավալը 1.03-4.03

Այո, կլինի։

Այո, ճիշտ կլինի։

ա) a = 3 3/7 սմ, b = 4 2/3 սմ
S = 3 3/7 • 4 2/3 = 24/7 • 14/3սմ = 336/21սմ² = 16սմ²
S =16

բ) a = 4 4/5 սմ, b = 5 5/6 սմ
S = 4 4/5 • 5 5/6 = 24/5 • 35/6 = 840/30 = 28 սմ²

գ) a = 1 7/9 սմ, b = 2 3/16 սմ
S = 1 7/9 • 2 3/16 = 16/9 • 35/16 = 35/9

դ) a = 2 3/4 սմ, b = 6 1/2 սմ
S = 2 3/4 • 6 1/2 = 11/4 • 13/2 = 143/8

3 3/4 • x – 2 1/2 • x = 6 = 15x/4 – 5x/2 = 6
(15x – 10x)/4 = 6 = 5x/4 = 6
5x = 24
x = 24/5 = 4 4/5
Պատ․՝ 4 4/5 սմ։

փոքր քառակուսու կողմը = x սմ
մեծ քառակուսու կողմը = 1մ = 100 սմ = 6x
6x = 100 սմ
x = 100/6 = 50/3 սմ
Պատ․՝ 50/3 սմ։

2x = 1/30
x = 1/30 : 2 = 1/60
Պատ․՝ 1/60 սմ։

1 խորանարդիկի ծավալը = 1/729 մ³
խորանարդիկի կողմը = x ???????????????????????????????

S =