Курение это плохо – все это знают. Но люди понимая это, все ровно курят. Люди начинают курить из за проблем в жизни, неудач, долгов и т.п. И это стоновится зависимостью. Как и это не было плохо, эта зависимось приводит к проблемам в здоровье. Многие это понимают, но не могут борится с этим. Куренье убивает, сокращте ваши. Из-за него люди мигом теряют красоту: чистоту кожи, блеск глаз, белизну зубов.
Month: May 2022
Классная работа 18.05.22
Допишите окончания (м. р. множественное число):
Нет города-нет городов, университеты- ниверситетов, музеи – музеев, санатории -санаторий; гаражи -гаражов, этажи – этажей, фестивали – фестивалей, словари – словарей; рояли – роялей; рубли — рублей; дожди-дождей; портфели -портфелей; дома-домов; телефоны -телефонов; номера – номеров; подъезды -подъездов; входы – входов; выходы -выходов; доллары – долларов; журналы – журналов; магазины; -магазинов; аэропорты -аэропортов; мосты – мостов; проспекты — проспектов; документы – документов; студенты – студентов; журналисты – журналистов; президенты -президентов; профессора -профессоров; артисты -артистов; экономисты – экономистов; чемпионы -чемпионов; коты -котов; спортсмены – спортсменов; программисты – программистов; отцы — отцов; инженеры -инжинеров; туристы – туристов; французы -французов; дипломаты -дипломатов; братья – братей; друзья – друзей; врачи – врачей; учителя – учителей; писатели -писателей; строители – строителей.; дети – детей; люди -людей; соседи -соседей
183. Допишите окончания (ж. р. множественное число):
Нет книги – книг; библиотеки – библиотек; страницы -страниц; кассеты – кассет; поликлиники – поликлиник; монеты – монет; буквы – букв; программы – программ; фабрики -фабрик; больницы -больниц; аптеки – аптек; картины – картин; лампы – ламп; игры – игр; дачи – дач; комнаты – комнат; визы – виз; машины – машин; тёти – теть; ошибки – ошибок; чашки – чашек; ручки – ручек; деревни – деревен; консерватории – консерваторий; аудитории – аудиторий; филармонии – филармоний; лекции – лекций; территории – территорий; комедии -комедий; станции -станциий; экскурсии – экскурсий; подруги – подруг; собаки – собак; курицы – куриц; учительницы -учительниц; бабушки – бабушек; дочки – дочей; спортсменки – спортсменок; студентки – студенток; девочки – девочек; сёстры – сестр; матери – матерь; дочери – дочерей; артистки – артисток; художницы -художниц;
The king’s painting
Once upon a time, there was a Kingdom. The king there only had one leg and one eye, but he was very intelligent and kind. Everyone in his kingdom lived a happy and a healthy life because of their king. One day the king was walking through the palace hallway and saw the portraits of his ancestors. He thought that one day his children will walk in the same hallway and remember all the ancestors through these portraits.
But, the king did not have his portrait painted. Due to his physical disabilities, he wasn’t sure how his painting would turn out. So he invited many famous painters from his and other kingdoms to the court. The king then announced that he wants a beautiful portrait made of himself to be placed in the palace. Any painter who can carry out this should come forward. He will be rewarded based on how the painting turns up.
All of the painters began to think that the king only has one leg and one eye. How can his picture be made very beautiful? It is not possible and if the picture does not turn out to look beautiful then the king will get angry and punish them. So one by one, all started to make excuses and politely declined to make a painting of the king.
But suddenly one painter raised his hand and said that I will make a very beautiful portrait of you which you will surely like. The king became happy hearing that and other painters got curious. The king gave him the permission and the painter started drawing the portrait. He then filled the drawing with paints. Finally, after taking a long time, he said that the portrait was ready!
All of the courtiers, other painters were curious and nervous thinking, How can the painter make the king’s portrait beautiful because the king is physically disabled? What if the king didn’t like the painting and gets angry? But when the painter presented the portrait, everyone in the court, including the king, left stunned.
The painter made a portrait in which the king was sitting on the horse, on the one-leg side, holding his bow and aiming the arrow with his one eye closed. The king was very pleased to see that the painter has made a beautiful portrait by cleverly hiding the king’s disabilities. The King gave him a great reward.
Հին Հայաստանի մշակույթը(16.05.22)
Հին Հայաստանի մշակույթը/Հայոց պատմություն,էջ 145-147/
Հայկական վիպերգերը/Հայոց պատմություն,էջ 150-153/
Հայ հին վիպաշխարհ/Ընտրել պատմություններից մեկը, կարդալ, պատմելով գրել բլոգում, կամ տեսանյութ պատրաստել
Գործնական աշխատանքներ
1.Ընդգծիր այն բառերը, որոնցում կա
Առ- նախածանցը:
Առաջ, առմիշտ, առվակ, առկայծել, առէջ, առնետ, առավոտ:
Ապ- նախածանցը:
Ապրանք, ապարդյուն, ապուխտ, ապուշ, ապակի, ապերջանիկ, ապրուստ:
2. Բառերը բաժանի՛ր երկու խմբի:
Լուսաբաց, արշալույս, լուսադեմ, լուսածագ, արևածագ, առավոտ։
Իրիկուն, երեկո, իրիկնաժամ, մթնշաղ, իրիկնամուտ, վերջալույս, արևամուտ։
3. Նշված բառերից երեքում «ուկ» մասնիկը փոքրացնող-փաղաքշական իմաստ չի արտահայտում: Նշի՛ր այդ բառերը:
Գառնուկ, մտրուկ, մարդուկ, ճնճղուկ, հորինուկ, մանչուկ, մժղուկ, շիկամուկ:
4. Բառաշարքերում ընդգծիր 5 ածական:
1.Անգղ, ցածր, վատ, ավարտ, ծանր, ավազան, մանուշակագույն, գրտնակ, գոտի, ագահ:
2.Առասպել, կաղ, ամայի, գորգ, ամբոխ, աշխույժ, անիվ, մեծագույն, աղմկոտ, գետին:
5. Բառաշարքում առանձնացրու իրանիշ և անձնանիշ գոյականները:
իրանիշ – բազե, արշավ, ականջ, աքաղաղ, դաստակ
անձնանիշ – ախոյան, բժիշկ, աղախին, չմշկորդ, կայսր, դյուցազն, ժառանգորդ, մարտիկ:
Տնային աշխատանք
Որ դարձվածքների իմաստն է սխալ բացատրված:
- ժամավաճառ լինել – իզուր ժամանակ վատնել
2. երեսից կախվել – թախանձել
3. արյունը ջուր դառնալ – սահմռկել
4. աչքերը փակել – ժպտալ
5. աչքը ջուր կտրել – կարոտով, անհամբերությամբ սպասել
6. անձյուն ձմեռ – անճարակ մարդ
7. գլխարկը գետնովը տալ – նորաձև հագնվել
8. գլխին տալ — ուրախանալ
Ո՞ր շարքի բոլոր բառազույգերն են կազմված հականիշներից:
- հետամտել-ձգտել, անթաքույց-սքողված, երբեմն-ստեպ-ստեպ
- հրավիրել-արտաքսել, ավերակ-շեն, լայն-անձուկ
- բարեկիրթ-անտաշ, գոգավոր-խորդուբորդ, համախմբել-ջլատել
- ականակիր-պղտոր, խոչընդոտել-խանգարել, անկանոն-օրինաչափ:
Շարքերում գտիր ուղղագրական սխալները:
- արբշիռ, փախչել, հորձանուտ, տարրալուծել
- արհամարհել, տարորոշել, ավելորդ, բողկ
- քսուք, ժայթքել, ճմռթել, գաղտագողի
- պարգև, պանդուխտ, սայթաքել, դշխուհի
Ո՞ր շարքի բոլոր բառազույգերն են կազմված հոմանիշներից.
- ուշաթափվել-նվաղել, աղոթել-ապաշխարել, հոծ-խիտ
- տամուկ-խոնավ, թեժ-մարմանդ, դալուկ-գունատ
- ստահոդ-շինծու, աչառու-կողմնակալ, անձայն-մունջ
- լայնախոհ-նեղմիտ, շնորհազուրկ-ապիկար, կարկառուն-անվանի
Մեկ բառով գրի´ր տրված դարձվածքների իմաստները.
- Արյունը գլխին խփել – զայրանալ
- Լեզուն բռնվել – կարկամել
- Քարը փեշից թափել – համաձայնվել
- Զենքերը վայր դնել – հանձնվել
44. Տասնորդական կոտորակների բազմապատկումը 16.05-20.05
Դրական տասնորդական կոտորակները բազմապատկելու համար պետք է՝
1) անտեսելով կոտորակների գրառումներում եղած ստորակետները՝ բազմապատկել ստացված բնական թվերը
2) ստացված արտադրյալում աջից ստորակետով առանձնացնել այնքան թվանշան, քանի թվանշան որ կա երկու արտադրիչների կոտորակային մասերում միասին։
Տասնորդական կոտորակները բազմապատկելու համար պետք է՝
1 բազմապատկել այդ կոտորակների բացարձակ արժեքները,
2 ստացված արտադրյալից առաջ դնել + նշանը, եթե բազմապատկվող կոտորակներն ունեն նույն նշանը, և դնել – նշանը, եթե բազմապատկվող կոտորակների նշանները տարբեր են։
ա) 3,81 • 2,95 = 1123,95
բ) 16,387 • 0,29 = 4752,23
գ) 0,782 • 0,55 = 0,43010
դ) 17,32 • 896,1 = 105,652
ե) 1,11 • 0,32 = 0,3552
զ) 0,92 • 10,03 = 0,1196
է) 0,1 • 0,001 = 0,0001
ը) 23,57 • 8,192 = 193,08544
թ) 17,17 • 17,17 = 29480,89/100
Տասնորդական կոտորակները բազմապատկելու համար պետք է՝
1) բազմապատկել այդ կոտորակների բացարձակ արժեքները,
2) ստացված արտադրյալից առաջ դնել + նշանը, եթե բազմապատկվող կոտորակներն ունեն նույն նշանը, և դնել – նշանը, եթե բազմապատկվող կոտորակների նշանները տարբեր են։
ա) 6,251 • 7 = 43,757
բ) 0,302 • 5 = 1,51
գ) 18,11 • 30 = 543,3
դ) 14,55 • 2 = 29,10
ե) 0,04 • 9 = 0,36
զ) 6,37 • 9 = 57,33
է) 7,86 • 12 = 0,9432
ը) 12,5 • 80 = 1000
թ) 31,232 • 25 = 780,8
Ամբողջ թվերի բազմապատկումը նույն տասնորդական կոտորակների բազմապատկումն է անտեսելով ստորակետը։
ա) 12 • 0,36 = 4,32
բ) 200 • 1,25 = 250
գ) 5 • 66,99 = 334,95
դ) 4 • 2,575 = 10,3
ե) 77 • 0,98 = 75,46
զ) 134 • 1,73 = 231,82
է) 85 • 18,43 = 1566,55
ը) 9 • 34,392 = 309,528
թ) 236 • 7,24 = 1708,64
Ոչ, չի կարող։
Այո, կարող է։
5,2 • 4 = 20,8
4,8 • 3 = 14,4
20,8 • 14,4 = 35,2
ա) 3,76 • 0,1 < 10,26 • 0,03
3,76 • 0,1 = 0,376
10,26 • 0,03 = 0,3078
բ) 5,71 • 23 > 2,8 • 45
5,71 • 23 = 131,33
2,8 • 45 = 126
գ) 1,92 • 8,4 > 17,5 • 0,8
1,92 • 8,4 = 16,128
17,5 • 0,8 = 14
դ) 4,25 • 11,1 < 56,8 • 02
4,25 • 11,1 = 47,175
56,8 • 02 = 113,6
ե) 0,705 • 9,43 > 8,99 • 0,77
0,705 • 9,43 = 6,64815
8,99 • 0,77 = 6,9223
զ) 0,006 • 1000 < 100 • 0,083
0,006 • 1000 = 6
100 • 0,083 = 8,3
ա) 7,31 • 2,06 = 15,0586
բ) 0,1 • 4,767 =
գ) (-5,32) • (-2,2) =
դ) 20,02 • (-11,99) =
ե) (-34,8) • (-0,348) =
զ) 12,12 • 10,01 =
է) (-0,72) • (
ը)
թ)
Վերաբերականներ
Վերաբերական կոչվում են այն բառերը, որոնք արտահայտում են խոսողի վերաբերմունքը և երանգավորում են նախադասությունը կամ որևէ անդամ։ Ըստ իրենց արտահայտած վերաբերմունքային իմաստի վերաբերականները լինում են․
- հաստատական
- գնահատողական
- ժխտական
- սաստկական
- երկբայական
- սահմանափակման
- կամային
8.զիջական
Հաստատական վերաբերականներ։ Արտահայտում են խոսողի հաստատական վերաբերմունքը գործողության կամ եղելության նկատմամբ։ Հաստատական վերաբերականներն են՝ այո՛, արդարև, անշո՛ւշտ, իհարկե, իրավ, անպատճառ, անկասկած, անտարակույս, անպայման, իրոք, իրոք որ, իսկապես որ, հարկավ, հիրավի, իսկևիսկ։ Հաստատական երանգ են արտահայտում նաև որոշ կապակցություններ՝ առանց այլևայլության, ինչ էլ լինի, ինչ գնով էլ լինի, ինչպես չէ,
Գնահատողական վերաբերականներ: Արտահայտում են խոսողի խրախուսական, հավանության, զղջման կամ կարեկցական վերաբերմունքը գործողության կամ եղելության նկատմամբ։ Գնահատողական վերաբերականներն են՝ բարեբախտաբար, դժբախտաբար, ցավոք, տարաբախտաբար, ախր, չէ որ։
Ժխտական վերաբերականներ: Ոչ պատասխանական բառը և չէ ժխտական բայը գործածվելով ժխտական նախադասության հետ, շեշտում են ժխտումը և դառնում ժխտական վերաբերականներ։
Սաստկական վերաբերականներ: Դրվելով նախադասության այս կամ այն անդամի վրա՝ սաստկական վերաբերականները շեշտում, սաստկական երանգ են հաղորդում նրան։ Սաստկական վերաբերականներն են՝ անգամ, էլ, ևեթ, հենց , մանավանդ, նամանավանդ, նույնիսկ, մինչև իսկ, մինչև անգամ։
Երկբայական վերաբերականներ: Արտահայտում են խոսողի երկբայական, այսինքն թվացող կամ հավանական վերաբերմունքը եղելության կամ գործողության նկատմամբ։ Երկբայական վերաբերականներն են՝ արդյոք, ասես, ասես թե, գուցե, միգուցե, դիցուք, դիցուք թե, երևի, թերևս, կարծեմ, կարծես, կարծես թե, իբր, իբր թե, իբր(և) թե, չլինի, չլինի թե և այլն։
Սահմանափակման վերաբերականներ: Դրվելով նախադասության այս կամ այն անդամի վրա՝ սահմանափակման վերաբերականները առանձնացնում, սահմանազատում են նրան։ Սահմանափակման վերաբերականներն են գոնե, գեթ, լոկ, սոսկ, թեկուզ, միայն, միայն թե, միմիայն։
Կամային՝ թող, ապա, հապա, մի և այլն.
Զիջական՝ ի դեպ, իմիջիայլոց, համենայն դեպս, այնուամենայնիվ, այսուհանդերձ և այլն։
Ցուցական` ահա, ահավասիկ:
Վերաբերականները նախադասության անդամ չեն համարվում։
Վերաբերականներն առանձին հնչերանգով անջատվում են նախադասության անդամներից ստորակետով։
Օրինակ՝ Վարպետը, անշուշտ, ոսկի ձեռքեր ուներ: Արմենը, իմիջիայլոց, լավ երաժիշտ է;
Խոսողի հարցական վերաբերմունքն արտահայտող երկբայական վերաբերականների վրա դրվում է հարցական նշան։
Օր.՝ Չէ՞ որ կյանքում չհասկացավ ոչ ոք մեզ: (Ե. Չ.)
Առաջադրանք:
1.Վերաբերականները խմբավորե՛լ ըստ տեսակների։
հաստատական – արդարև, անկասկած, անշուշտ, անպատճառ, անպայման, իսկապես, իրոք, հիրավի
գնահատողական – դժբախտաբար, ցավոք
ժխտական – ո՛չ, չէ՛
սաստկական – նույնիսկ, մանավանդ, մինչև իսկ
երկբայական – գուցե, երևի, միգուցե, արդյոք, թերևս, կարծեմ, կարծես, կարծես թե, մի՞թե
սահմանափակման – միայն, սոսկ, միայն թե, երանի, գեթ, լոկ, գոնե
կամային – ահա, հապա, մի
զիջական – ի դեպ, իմիջիայլոց, այնուամենայնիվ, համենայն դեպս, այսուհանդերձ
ցուցական – ահավասիկ
2. Կազմել նախադասություններ` գործածելով անկասկած, նույնիսկ, այնուամենայնիվ, կարծես թե, ցավոք, իրոք, մանավանդ, միմիայն վերաբերականները:
Նա անկասկած կհաղթի այս մրցույթը։
Նա այնքան էր խաբել, որ նրան նույնիսկ մտերիմները չէին հավատում։
Տղան չէր ցանկանում կատարել մոր տված առաջադրանքները, բայց, այնուամենայնիվ նա կատարեց դրանք։
Նրան կարծես թե դուր եկավ նկարը, բայց նա դա ցույց չէր տալիս։
Ցավոք Հոմերը վազքի մրցույթի ժամանակ կոտրեց իր վոտքը և զանազան վնասվածքներ ստացավ։
Ամբողջ խոսակցության ժամանակ ես ժխտում էի նրա ճիշտ լինելը, սակայն հետո խոստովանեցի, որ նա իրոք ճիշտ էր։
Այս շենքը կառուցելու նախագիծը ձախողվեց, մանավանդ որ այդքան ներդրում էր արել։
Միմիայն այս դեղը կարող էր բուժել իր հիվանդությունը։
3.Բառաշարքում գտնել իմաստով իրար մոտ վերաբերականները:
Իհարկե, անկասկած
ասես, կարծես
լոկ, միայն
դժբախտաբար, տարաբախտաբար
իրավամբ, հիրավի
անտարակույս, անշուշտ
Ծաղկավոր բույսերի օրգանները: Արմատ
Դասարանական աշխատանք
Պատասխանել հարցերին
- Որո՞նք են բույսի վեգետատիվ օրգանները և ի՞նչ գործառույթ են կատարում:
Բույսի վեգատիվ օրգանները ապահովում են բույսի սննդառությունը, շնչառությունը, աճն ու զարգացումը, ինչպես նաև վեգետատիվ բազմացումը։
- Որո՞նք են բույսի գեներատիվ օրգանները և ի՞նչ գործառույթներ են կատարում:
Բույսի գեներատիվ բազմացման օրգաններն են ծաղիկը, պտուղը և սերմը։
- Որոնք են արմատի գործառույթները:
Արմատներով բույսն ամրանում է հողին։ Այն կազմված է գլխավոր, հավելյալ և կողքային արմատներից։
Տնային աշխատանք
Պատասխանել հարցերին
- Ի՞նչով է առանցքային արմատային համակարգը տարբերվում փնջաձև արմատային համակարգից:
- Արմատի ինչ ձևափոխություններ գիտեք:
Արմատի ձևափոխություններն լինում են առանձգական և փնջային:
- Արմատապտուղներ հիմնականում առաջացնում են երկամյա բույսերը: Ինչպե՞ս են նրանք ծախսում արմատապտուղներում պաշարած սննդանյութերը:
Домашняя работа ( Урок 1 10.05.22 — 13.05.22)
упр. 4 Найдите в тексте ответы на вопросы и прочитайте их.
1. У кого гостили мальчики в Москве?
Мальчики гостили у тети Оли в Москве.
2. Что делали мальчики дома, когда мама с тётей пошли в магазин?
Мальчики расматривали старый альбом, потом посмотрели в окно и увидев метро захотели пойти туда.
3. Почему мальчики решили пойти
в метро?
Мальчики пошли в метро, потому что им хотелось увидеть Москву и осмотреть метро.
4. Что мальчики делали в метро?
Мальчики спустились по лестнице и поехали под землёй. Они проехали две остановки, вылезли. Осмотрели станцию. Потом стали кататься по лестнице вверх и вниз.
5. Как они потерялись?
Когда они сели в поезд, они пришли не на их станцию и таким образом потерялись.
упр. 5 Выпишите из текста синонимы данных слов и словосочетаний.
Гостили – посетили, невестили
весь (день) – целый день
найдём – разыщем
нам стало страшно – тут мы испугались
плакать – реветь, рыдать
упр. 6 Составьте и запишите предложения из данных слов.
- в, день, мама, ушли, тётя, первый, и, магазин, в.
В первый день тетя и мама ушли в магазин.
2. пришли, на, станцию, мы, по, спустились, лестнице, и, под, землёй, поехали.
Мы пришли на станцию, спустились по лестнице и поеьали под землей.
3. стали, ездить, мы, станциям, по.
Мы стали ездить по станциям.
упр. 7 Прочитайте предложения. Выпишите выделенные слова. Определите вид глаголов, обратите внимание на форму глаголов в будущем времени.
Так мы и Москву не увидим, если будем сидеть дома.
Вечером я быстро сделаю уроки и буду читать книгу.
не увидим – мы не увидим, глагол несовершенного вида
будем сидеть – мы будем делать, глагол несовершенного вида
сделаю – я сделаю, глагол несовершенного вида
буду читать – я буду читать, глагол несовершенного вида
Վիլյամ Սարոյանի «Առաջին օրը դպրոցում» պատմվածքը
Ջիմ անունով մի փոքրիկ տղա, բժիշկ Լուի Դևիի անդրանիկ ու միակ որդին, առաջին անգամ դպրոց գնաց: Նրա հայրը ֆրանսիացի էր, քառասնամյա թիկնեղ մի տղամարդ, որի պատանեկության տարիներն անցել էին աղքատության, ձախորդությունների ու փառամոլ երազանքների մեջ: Ջիմի մայրը մեռել էր տղայի ծնվելու ժամանակ, և միակ կինը, որին մտերիմ էր, շվեդուհի Էմին էր՝ իրենց տնտեսուհին:
Հենց նա էլ Ջիմին տոնական զգեստ հագցրեց ու տարավ դպրոց: Ջիմը սիրում էր Էմիին, բայց դադարեց սիրելուց, որովհետև նա իրեն դպրոց էր տանում: Ջիմն այդպես էլ ասաց նրան: Ամբողջ ճանապարհին նա այդ էր կրկնում:
— Ես քեզ չեմ սիրում,- ասում էր նա,- Էլ չեմ սիրում քեզ:
— Իսկ ես քեզ սիրում եմ,- պատասխանում էր տնտեսուհին:
— Բա էլ ինչո՞ւ ես ինձ դպրոց տանում:
Նա առաջ էլ էր զբոսնում Էմիի հետ, մի անգամ նույնիսկ կիրակնօրյա ցերեկային համերգ գնացին քաղաքային զբոսայգում, սակայն դպրոց գնալը բոլորովին այլ բան էր:
— Ինչո՞ւ ես ինձ դպրոց տանում,- ասաց նա:
— Բոլորն էլ պետք է դպրոց գնան,- ասաց տնտեսուհին:
— Իսկ դու գնացե՞լ ես:
— Չէ:
— Բա ես ինչո՞ւ պիտի գնամ:
— Այնտեղ քեզ դուր կգա,- ասաց տնտեսուհին:
Ջիմը մի քանի քայլ լուռ անցավ, բռնած տնտեսուհու ձեռքից:
— Ես քեզ չեմ սիրում,- ասաց նա: — Էլ չեմ սիրում:
— Իսկ ես քեզ սիրում եմ, ասաց տնտեսուհին:
— Բա էլ ինչո՞ւ ես ինձ դպրոց տանում, նորից ասաց նա: — Ինչո՞ւ:
Տնտեսուհին հասկանում էր, թե փոքրիկ տղայի համար որքան սարսափելի կարող է լինել առաջին անգամ դպրոց գնալը:
— Այնտեղ քեզ դուր կգա,- ասաց նա: — Դու երևի երգեր կսովորես ու զանազան խաղեր կղաղաս:
— Չեմ ուզում,- ասաց Ջիմը:
— Ես ամեն օր կգամ քո ետևից,- ասաց տնտեսուհին:
— Ես քեզ չեմ սիրում,- կրկնեց տղան:
Տնտեսուհու սիրտը ցավում էր, որ տղան պետք է դպրոց գնա, բայց ինչ արած, նա պարտավոր էր գնալ:
Դպրոցի շենքը երկուսին էլ մի տեսակ անճոռնի թվաց: Տնտեսուհին իրեն վատ զգաց, և երբ աստիճաններով վերև էին բարձրանում, հանկարծ ուզեց, որ տղան իսկապես դպրոց չգնար: Նախասրահներն ու դասասենյակները վախեցնում էին նրանց, այնտեղից ինչ-որ օտարոտի ու տհաճ հոտ էր գալիս:
Տնօրեն միստր Բարբրը տղային դուր չեկավ: Էմին արհամարհանքով վերաբերեց նրան:
— Ինչպե՞ս է ձեր որդու անունը,- ասաց միստր Բարբրը:
— Սա բժիշկ Լուի Դևիի որդին է,- ասաց Էմին: — Անունը Ջիմ է: Ես բժիշկ Դևիի տանը աշխատում եմ իբրև տնտեսուհի:
— Ջե՞յմս,- ասաց միստր Բարբրը:
— Ոչ, Ջեյմս չէ,-ասաց Էմին: — Պարզապես Ջիմ:
— Շատ լավ,- ասաց միստր Բարբրը: — Իսկ երկրորդ անուն ունի՞:
— Ոչ,- ասաց Էմին: — Նա դեռ շատ փոքր է: Ուղղակի Ջիմ Դևի:
— Շատ լավ,- ասաց միստր Բարբրը: — Մենք նրան կփորձենք առաջին դասարանում: Եթե գլուխ չհանի, կփոխադրենք մանկապարտեզ:
— Բժիշկ Դևին ասաց՝ տալ նրան դպրոցի առաջին դասարան և ոչ թե մանկապարտեզ,- ասաց Էմին:
— Շատ լավ,- ասաց միստր Բարբրը:
Տնտեսուհին հասկանում էր, թե տղան ինչպես էր վախեցած, երբ նստեց աթոռին, դիրեկտորի առաջ, և ջանում էր զգացնել տալ, թե ինքը ինչպես է սիրում նրան և ինչպես է ցավում այս ամենի համար: Նա ուզում էր որևէ քնքուշ խոսք ասել տղային, բայց չգիտեր, թե ինչ: Եվ նա իրեն հպարտ զգաց, տեսնելով, թե Ջիմն ինչպիսի թեթևությամբ ցած թռավ աթոռից ու կանգնեց միստր Բարբրի կողքին, որպեսզի նրա հետ դասարան գնա:
Տուն դառնալիս նա այնպես հպարտ էր տղայով, որ նույնիսկ արտասվեց:
Առաջին դասարանի ուսուցչուհի միսս Բիննին բոլորովին չարացած պառավ մի լեդի էր: Դասարանը լիքն էր փոքրիկ տղաներով ու աղջիկներով: Առաջվա պես ինչ-որ օտարոտի ու սրտնեղիչ հոտ էր գալիս:
Նա լսում էր, թե ոնց է ուսուցչուհին անունները տալիս՝ Չարլզ, Օլվին, Էրնըստ, Նորման, Բետտի, Հաննա, Ջուլիետ, Վիոլա, Պոլլի:
Նա ուշադիր լսում էր, և ահա միսս Բիննին ասաց.
— Հաննա Վինտեր, այդ ի՞նչ ես ծամում:
Ջիմը տեսավ, թե ոնց Հաննա Վինտերը կարմրեց: Հաննա Վինտերն իսկույն դուր եկավ նրան:
— Ծամոն,- ասաց Հաննան:
— Գցիր աղբարկղը:
— Ջիմը տեսավ, թե ոնց փոքրիկ աղջիկը գնաց դեպի դռան մոտի անկյունը, ծամոնը հանեց բերանից ու գցեց աղբարկղը:
Նա լսեց, թե ինչպես միսս Բիննին ասաց.
— Էռնըստ Հասկին, իսկ դու ի՞նչ ես ծամում:
— Ծամոն,- ասաց Էրնըստը:
Էրնըստը իսկույն դուր եկավ Ջիմին:
Նրանք հանդիպեցին դպրոցի բակում, և Էրնըստը զանազան զվարճալի բաներ սովորեցրեց Ջիմին:
Էմին նախասենյակում սպասում էր դասերը վերջանալուն: Նա մռայլ կիտել էր հոնքերը և չարացած էր ամենքի դեմ, մինչև որ տեսավ Ջիմին: Նրան ապշեցրեց, որ տղան բնավ չի փոխվել, որ նա ողջ առողջ է, ոչ ոքի չի սպանել ու չի հաշմել նրան: Դպրոցը և այն ամենը, ինչ կապված էր դրա հետ, մահու չափ վախեցնում էր Էմիին: Նա բռնեց տղայի ձեռքը և դուրս եկավ դպրոցից հպարտ ու բարկացած:
Ջիմն ասաց.
— Հինգ ու մեկը ինչքա՞ն կանի:
— Վեց:
— Երեսիդ մուր քսվեց:
Ընթրիքի ժամանակ հայրը լուռ նստել էր:
— Հինգն ու մեկը ինչքա՞ն կանի,- ասաց տղան:
— Վեց,- ասաց հայրը:
— Երեսիդ մուր քսվեց,- ասաց Ջիմը:
Առավոտյան նա հորից հինգ սենթ խնդրեց:
— Փողն ինչիդ է հարկավոր,- հարցրեց հայրը:
— Ծամոնի համար,- ասաց տղան:
Հայրը մի հինգսենթանոց տվեց նրան: Դպրոց գնալիս Ջիմը կանգ առավ միսիս Ռայլի կրպակի մոտ և մի տուփ «Անանուխի» ծամոն առավ:
— Ուզո՞ւմ ես մի հատ,- հարցրեց նա Էմիին:
— Իսկ դու ուզո՞ւմ ես տալ,- ասաց տնտեսուհին:
Ջիմը մտածեց ու ասաց.
— Այո:
— Դու ինձ սիրո՞ւմ ես:
— Սիրում եմ,- ասաց Ջիմը: — Իսկ դո՞ւ ինձ:
— Այո,- ասաց տնտեսուհին: — Դպրոցը քեզ դո՞ւր է գալիս:
Ջիմը հաստատ ասել չէր կարող, միայն գիտեր, որ ծամոնի խաղն իրեն դուր է գալիս: Հաննա Վինտերն էլ: Էրնըստ Հասկինը նույնպես:
— Չգիտեմ,- ասաց նա:
— Երգեր երգո՞ւմ եք,- ասաց տնտեսուհին:
— Չէ, չենք երգում:
— Իսկ խաղեր խաղո՞ւմ եք:
— Խաղում ենք: Միայն ոչ թե դպրոցում, այլ բակում:
Ծամոնի խաղն անչափ դուր էր եկել նրան:
Միսս Բիննին ասաց.
— Ջիմ այդ ի՞նչ ես ծամում:
«Հա-հա-հա»,- մտածեց նա և ասաց.
— Ծամոն:
Նա գնաց դեպի աղբարկղն ու վերադարձավ իր տեղը. Հաննա Վինտերը նայում էր նրան, Էրնըստ Հասկինը նույնպես: Դպրոցում եղածի լավն էլ հենց այդ էր:
Իսկ հետո ավելի ևս լավ եղավ:
— Էրնըստ Հասկին,- բղավեց նա դպրոցի բակում,- այդ ի՞նչ ես ծամում:
— Հում փղի միս,- ասաց Էրնըստը: -Ջիմ Դևի, այդ ի՞նչ ես ծամում: Ջիմմն ուզեց որևէ ծիծաղելի բան մտածել, բայց չկարողացավ:
— Ծամոն,- ասաց նա:
Եվ Էրնըստ Հասկինը ավելի բարձր ծիծաղեց, քան Ջիմը, երբ ինքը խոսեց հում փղի մսի մասին:
Ինչ էլ պատասխանեիր. մեկ է, ծիծաղելի էր ստացվում:
Բակից վերադառնալիս Ջիմը նախասրահում տեսավ Հաննա Վինտերին:
— Հաննա Վինտեր,- ասաց նա,- այդ ի՞նչ ես ծամում շարունակ:
Աղջիկը շփոթվեց: Նա ուզում էր մի հաջող սրամիտ պատասխան տալ, այնպես որ երևա, թե որքան հաճելի է, որ Ջիմն իրեն անուն-ազգանունով կանչեց և ծիծաղելի հարց տվեց, տնազելով ուսուցչուհուն, բայց չկարողացավ ոչինչ մտածել, որովհետև արդեն համարյա դասարանի դռանն էին, և նա ժամանակ չունեցավ:
— Տուտտի-ֆրուտտի,- շտապով ասաց նա:
Ջիմին թվաց, թե երբեք այդպիսի հոյակապ խոսք չէր լսել, և ամբողջ օրը կրկնում էր ինքն իրեն:
— Տուտտի-ֆրուտտի,- ասաց նա տնտեսուհուն տան ճամփին:
— Էմի Լարսոն,- ասաց նա,- այդ ի՞նչ եք ծամում:
Ընթրիքի ժամին Ջիմն այդ ամենը պատմեց հորը:
Նա ասաց.
— Չորս կողմ ավազ, մեջը ակ: Էդ ի՞նչ եղավ:
— Չգիտեմ,- ասաց հայրը: — Ի՞նչ է:
— Ավազակ,- ասաց տղան:
Տնտեսուհին հիացած էր:
— Ավազակ,- ասաց Ջիմը: — Տուտտի-ֆրուտտի:
— Իսկ դա ի՞նչ է,- հարցրեց հայրը:
— Ծամոն,- ասաց Ջիմը: — Ծամոնի մի տեսակ, որ ծամում է Հաննա Վինտերը:
— Ով է այդ Հաննա Վինտերը,- ասաց հայրը:
— Մեր դասարանցի է,- ասաց Ջիմը:
— Օ՜,- ասաց հայրը:
Ընթրիքից հետո Ջիմը պառկեց հատակին, վերցնելով իր կարմրակապտա-դեղնավուն փոքրիկ հոլը, որը պտտեցնելիս բզզում էր: «Ամեն ինչ կարգին է»,- մտածում էր Ջիմը: Ճիշտ է, դպրոցում նա դեռևս տխրում էր, բայց ծամոնի խաղը ծիծաղելի էր, իսկ Հաննա Վինտերը շատ լավիկն էր: «Հում փղի միս»,- հանկարծ հիացմունքով հիշեց նա:
— Հում փղի միս,- բարձրաձայն ասաց նա հորը, որը երեկոյան թերթն էր կարդում:
Հայրը ծալեց թերթն ու նստեց հատակին նրա մոտ: Տնտեսուհին նրանց տեսավ կողք-կողքի նստած և չգիտես ինչու նրա աչքերում արցունքներ երևացին:
Առաջադրանք:
Պատմիր քո դպրոցական առաջին օրվա մասին:
Իմ առաջին դպրոցական օրը դպրոցում
Ինքդ կազմիր առաջադրանքներ պատմվածքի վերաբերյալ։
1․ Տեքստից դուրս գրիր 5 հատ դերանուն։
2․ Իսկ քեզ դու՞ր է գալիս դպրոցը։ Ինչ՞ի համար ես սիրում դպրոցը։
3․ Ինչպիսի՞ն է քո դպրոցը։
Եվա Սմբատյան 