Առաջադրանք 1 (նոյ․ 28 – դեկ 5)

1.Պատմիր Խեթական պետության,  Միտանի պետության մասին: Հիմնավոր Խեթական պետութան հզորացման ժամանակաշրջանը:

Ք. ա. XVII դարում խեթերի պետությունների միջև սկսված պայքարն ավարտվեց Լաբարնա արքայի հաղթանակով։ Նրան հաջորդած մյուս արքան նվաճեց ողջ Փոքր Ասիա թերակղզին։ Այսպես ստեղծվեց Խեթական մեծ թագամորությունը։
Ք. ա. XIV – XIII դարերում Խեթական տերությունը հասավ իր հզորության գագաթնակետին, երբ խեթերը նվաճեցին Միտաննին, իսկ այնուհետև հասան մինչև Եգիպտոսի սահմաններ։ Փոքր Ասիայի արևմուտքը ևս Խեթական թագավորության տիրապետության տակ էր։
Խեթական պետության մայրաքաղաքը Խաթթուսասն էր, որի հիմնադիր արքան՝ Լաբարնան, իրեն անվանում էր Առյուծ արքա։ Խեթերն կառուցում էին հզոր, անառիկ ամրոցներ։ Դրանց շինարարության ժամանակ օգտագործվում էին ահռելի մշակված քարաբեկորներ։
Խեթական պետությունը երկար ժամանակ թշնամական հարաբերությունների մեջ էր Հայկական լեռնաշխարհի հետ։ Հետագայում խեթական արքան իր քրոջը կնության է տալիս Հայասայի արքա Խուկանային։

Ք.ա. XVI դարում Ասորիքի և Միջագետքի հյուսիսում Խուռիները հիմնեցին Միտաննի պետությունը։ Խուռիները զարգացած մշակույթ ունեցող ժողովուրդ էին։ Նրանք հաջողությամբ պայքարեցին եգիպտացիների և խեթերի դեմ, և իրենց ենթարկեցին ողջ Ասորիքը։

2.Պատմիր փյունիկեցիների, նրանց ձեռքբերումների մասին:

Փյունիկեցիները բնակվել են Փյունիկիայում՝ ներկայիս Լիբանանի տարածքում Ք.ա. 1200 – 146 թվականներին։ Եղել են արհեստավորներ, առևտրականներ և ծովագնացներ, ստեղծել են առաջին հնչյունային այբուբենը, որը բաղկացած էր 30 բաղաձայնից, և չկային ձայնավորներ։ Հիմնել են մի շարք գաղութներ, որոնցից հայտնի է հատկապես Կարթագենը։ Խոսել են փյունիկերենով։ Նրանց մշակույթը ոչնչացավ, երբ Ալեքսանդր Մեծը գրավեց այդ տարածքը։

Փյունիկեցիների անվանումը ծագել է հունական «ֆոինոս» բառից, որը թարգմանաբար «կարմիր» է նշանակում։ Նրանց այդպես էին կոչում, որովհետև նրանք մյուրեքս կոչվող ծովային խխունջներից պատրաստում էին վառ ծիրանագույն ներկ։

Փյունիկեցիները առաջինն էին, որ մեծ քանակով թափանցիկ ապակեղեն արտադրեցին։ Նաև կարողանում էին «ապակի փչել» և ստանալ հրաշալի ապակեղեն։ Փյունիկեցի արհեստավորները վաճառքի համար պատրաստում էին կավե, փղոսկրե և մետաղե իրեր, կտորեղեն, ինչպես նաև մայրի ծառի փայտը։ Նրանք նաև հմուտ նավաստիներ են եղել և ունեցել են լավ կառուցված նավեր, որով նավարկել են դեպի Բրիտանիա, ապրանքներ փոխանակել անագով և արծաթով։

«Փյունիկյան պետությունները»/նշված աղբյուրից ընտրել մեկ թեմա ,կարևոր հատվածները թարգմանել։

Թարգմանությունը կարդալ այստեղ

Урок 2 (3.12.21)

Задание № 1.

Вставь окончания -и- , -е- . Напиши склонение и падеж

существительного.

№	словосочетания	склонение	падеж
	отдыхал на природe	первое склонение (женский род)
	уехал из деревни	первое склонение(женский род)
	рассказал о радости	третье склонение(женский род)
	случилось в поезде	второе склонение(мужской род)
	постучал по парте	первое склонение(женский род)
	скатился с ладони	третье склонение(женский род)
	написал по памяти	третье склонение(женский род)
	вылетел на самолёте	второе склонение(мужской род)
	съехал с горки	первое склонение (женский род)
	стихи о мудрости	третье склонение(женский род)

Задание № 2.

Допиши окончания в словах.

Зимой на улице шёл сильный снегопад.

Метель понеслась и закружилась в снежном вальсе .

Могучий лось тяжело пробирался по высокой густой траве .

Белым снегом занесло все лесные тропинки .

Мы читаем стихи о весенней капели .

Задание № 3.

Найди и исправь ошибки.

Серые заяц сидел на старам пеньке.
Серый заяц сидел на старом пеньке.

По лесной дорожки пробежал волки.
По лесной дорожке пробежали волки.

Из тене деревьев выглядывали рыжие лисички.
Из теней деревьев выглядывали рыжие лисички.

Подсказка: в этом тексте 5 ошибок!

Дополнительное задание

Задание № 4.

Прочитай предложения, вставь подходящие по смыслу слова.

В ночном небе ярко сверкают звёзды.

Стая крикливых журавлей пронеслась над участком .

Осенью на приусадебном поле дети собрали хороший урожай.

Я с другом прочитал интересный детектив.

На уроке русского языка мы писали сочинение.

Слова для справок: урок, небо, участок, поле, друг.

Задание № 5.

Прочитай слова, запиши эти существительные в родительном, дательном и предложном падежах.

	Родительный падеж	Дательныйпадеж	Предложный падеж
корона
Володя
берёза
библиотека
тетрадка

Задание № 6.

Определи и запиши склонение существительных, просклоняй эти слова, выдели окончания.

Падежи
Именительный	тётя	мечта	лось	солнце	свиристель	даль
Родительный
Дательный
Винительный
Творительный
Предложный

Գոյականի թիվը

Գոյականները կարող են ցույց տալ մեկ առարկա կամ մեկից ավելի  առարկաներ: Ըստ դրա՝ գոյականները լինում են եզակի և հոգնակի: Դա գոյականի թիվն է:
Եզակին ցույց է տալիս մեկ առարկա, օրինակ՝  տուն, նկար, սար, տղա:
Հոգնակին ցույց է տալիս մեկից ավելի միատեսակ առարկաներ, օրինակ՝  տներ, նկարներ, տղաներ, սարեր:
Գոյականի հոգնակի թիվը կազմվում է եր կամ ներ վերջավորություններով:
Եր  վերջավորություն ստանում են միավանկ բառերը, օրինակ՝  տուն-տներ, քար-քարեր։ Ներ վերջավորություն ստանում են բազմավանկ բառերը, oրինակ՝ հագուստ-հագուստներ, նվագ-նվագներ: Ն -ով վերջացող բազմավանկ բառերը հոգնակիում ունենում են կրկնակի ն, ինչպես՝ սեղան-սեղաններ, պաշտոն-պաշտոններ:

 Որոշ միավանկ բառեր ստանում են ներ վերջավորություն: Դրանք այն բառերն են, որոնք գրաբարում՝ հին հայերենում, վերջացել են ն -ով: Այդ բառերն են՝  բեռ, գառ, դուռ, եզ, թոռ, լեռ, ծոռ, ծունկ, ձուկ, մուկ, նուռ, մատ, հարս:
Հայերենում կան նաև մեկուկեսվանկանի բառեր, այսինքն այնպիսի բառեր, որոնց երկու վանկերից մեկը՝ երկրորդը, գաղտնավանկ է, ինչպես՝ աստ(ը)ղ: Այս բառերի հոգնակին միավանկ բառերի նման կազմվում է եր-ով. այսպես՝ ոչ թե աստղներ, այլ աստղեր: Այդ բառերն են արկղ, սանր, անգղ, վագր, կայսր, դուստր և այլն:

Հայերենում կան բառեր, որոնց հոգնակին կազմվում է այլ վերջավորություններով: Դրանք են մարդ և կին բառերը, որոնց հոգնակին լինում է մարդիկ, կանայք, ինչպես նաև՝ տիկնայք, պարոնայք, անձինք: Իկ -ով է կազմվում նաև այնպիսի բառերի հոգնակին, որոնք վերջում ունեն մարդ  բաղադրիչը, ինչպես՝ տղամարդ-տղամարդիկ:

  Առաջադրանքներ:

1. Տրված գոյականները երկու խմբի բաժանի´ր: 

Մարմին, մշակույթներ, նյութեր, շարժում, ժամանակ, մարմիններ, ճանապարհ, օրացույցներ, դաշտ, շարժումներ, նյութ, դաշտեր, մշակույթ, ճանապարհներ, ժամանակներ, օրացույց: 

եզակի – մարմին, շարժում, ժամանակ, ճանապարհ, դաշտ, նյութ, մշակույթ, օրացույց

հոգնակի – մշակույթներ, նյութեր, մարմիններ, օրացույցներ, շարժումներ, դաշտեր, ճանապարհներ, ժամանակներ

2. Տրված գոյականները դարձրո´ւ հոգնակի և բացատրի´ր օրինաչափությունները: 

Ա. Ձև, արտ, հարց, սարք, զենք, դեզ, օր: 
Ձև – ձևեր
արտ – արտեր
հարց – հարցեր
սարք – սարքեր
զենք – զենքեր
դեզ – դեզեր
օր – օրեր

Բոլոր բառերը միավանկ են, դրա համար գրում ենք եր վերջավորությունը։

Բ. Երկիր, տարի, գնացք, նվեր, վայրկյան, ուղևոր: 

Երկիր – Երկրներ
տարի – տարիներ
գնացք – գնացքներ
նվեր – նվերներ
վայրկյան – վայրկյաններ
ուղևոր – ուղևորներ

Բոլոր բառերը երկվանկ են, դրա համար գրում ենք ներ վերջածանցը։

Գ. Թոռ, դուռ, մուկ, ձուկ, լեռ, բեռ:

  Թոռ – թոռներ
դուռ – դռներ
մուկ – մկներ
ձուկ – ձկներ
լեռ – լեռներ
բեռ – բեռներ

Այս բառերը գրում ենք ներ վերջածանցով, քանի որ որոշ միավանկ բառեր գրաբարում՝ հին հայերենում, վերջացել են ն-ով: 

Դ.  Աստղ, արկղ, վագր, անգղ, սանր: 

աստղ – աստղեր
արկղ – արկղեր
վագր – վագրեր
անգղ – անգղեր
սանր – սանրեր

Հայերենում կան նաև մեկուկեսվանկանի բառեր, այսինքն այնպիսի բառեր, որոնց երկու վանկերից մեկը՝ երկրորդը, գաղտնավանկ է, ինչպես՝ աստ(ը)ղ: Այս բառերի հոգնակին միավանկ բառերի նման կազմվում է եր-ով. այսպես՝ ոչ թե աստղներ, այլ աստղեր:

3. Յուրաքանչյուր բառի  իմաստն արտահայտի՛ր բառակապակցությամբ. գտի՛ր  երկու խմբի բառերի նմանությունն ու տարբերությունը:

Ա.Դասագիրք, հեռագիր, արոտավայր, լրագիր, ծառաբուն, մրգաջուր, մրջնաբույն, ծաղկեփունջ, միջնապատ: 

Բ.Վիպագիր, մեծատուն, զինակիր, ժամացույց, կողմնացույց, երգահան, քարահատ, պատմագիր, քանդակագործ: 

4. Երկու խմբի գոյականների հոգնակին կազմի´ր և օրինաչափությունը բացահայտի´ր: 

Օրինակ` 

 Դասագիրք- դասագրքեր, վիպագիր- վիպագիրներ: 

Ա.Դասագիրք, հեռագիր, արոտավայր, լրագիր, ծառաբուն, մրգաջուր, մրջնաբույն, ծաղկեփունջ, միջնապատ: 

Բ.Վիպագիր, մեծատուն, զինակիր, ժամացույց, կողմնացույց, երգահան, քարահատ, պատմագիր, քանդկագործ: 

5. Փակագծում տրված բառերը դարձրո´ւ հոգնակի և գրիի´ր կետերի փոխարեն: 

Ամերիկացի- վիճակագիրները (վիճակագիրը) պարզել են, որ օրվա ընթացքում ամենաշատը քայլում են անասնապահները (անասնապահ) ու հողագործները (հողագործ):  Երկրորդ տեղում գյուղական նամակատարներն (նամակատար ) են: Հաջորդը մատուցողներն ( մատուցող) ու բուժքույրներն (բուժքույր) են: Նրանցից  զգալիորեն քիչ են քայլում ոստիկանները (ոստիկան), հետախույզները (հետախույզ) ու  պահակները (պահակ): Ամենից քիչ քայլում են նահանգապետներն (նահանգապետ) ու նախարարները(նախարար): 

6. Տրված գոյականները դարձրո´ւ հոգնակի և տեղադրի´ր նախադասությունների մեջ: 

Կետորս, հրացան, նավապետ, շնաձուկ, ժամացույց: 

Բոլոր…էլ երազում են չբացահայտված կղզիներ գտնել: 

Մեզ ասացին, որ բոլոր…հետ են ընկել, ու ոչ մեկը նույն ժամը ցույց չի տալիս: 

Ասում են, որ…արյան հոտն է հրապուրում: 

Այդ տարածքում աշխատող… հետևում էին կետին ու վախենում էին ,թե ևս մեկին այնուամենայնիվ կվնասի: 

Ցուցադրվող…այդ նույն զինագործի որդիներն ու թոռներն էին սարքել: 

20. Գրաֆիկներ կորդինատային հարթյության վրա 1.12-6.12

Այնյ գիծը, որը կորդինատային հարթության վրա պատկերում է մեծությունների միջև կախումը կոչվում է գրաֆիկ։

Կորդինատային հարթության վրա նշենք այն կետերը, որոնց աբսցիսները հավասար են տրված ժամերի, իսկ օրդինատները՝ նրանց համապատասխանող ջերմաստիճաններին։ Միացնելով ստացված կետերը սահուն կորագծերով՝ կստանանք պահանջվող գրաֆիկը։

ա) ժամը 9-ին
բ) օդի ամենացածր ջերմաստիճանը եղել է ժամը 6-ին, իսկ ամենաբարձրը՝ ժամը 18-ին։
գ) 0-ից ցածր եղել է ժամը 2-14-ը, իսկ 0-ից բարձր եղել է 0-2 և 14-24 – ը։
դ) 10 աստիճանով

ա) ժամը 2-ին
բ) օդի ամենացածր ջերմաստիճանը եղել է ժամը 8-ին, իսկ ամենաբարձրը՝ ժամը 23-ին։
գ) 0-ից ցածր եղել է ժամը 2-14-ը, իսկ 0-ից բարձր եղել է 0-2 և 14-24 – ը։
դ) 3 աստիճանով

ա) ժամը 0-ին
բ) 420կմ
գ) 140, 210, 420
դ) ժամը 3-ին
ե) 420 : 6 = 70 կմ/ժ
զ) 420 – 210 = 210կմ

ա) ժամը 3-ին
բ) 250
գ) 80, 110, 190
դ) 35
ե) 35 5/7 կմ/ժ
զ) 140կմ

ա
բ

ա
բ
գ
դ
ե
զ
է
ը

Ջերմային հավասարակշռություն և ջերմաստիճան

Ջերմային հավասարակշռություն և ջերմաստիճան

Պատասխանել հարցերին.

1. Ի՞նչ է ցույց տալիս մարմնի ջերմաստիճանը:

Ջերմաստիճանը մարմնի տաքացման աստիճանը և ջերմային հավասարակշռության վիճակը բնութագրող ֆիզիկական մեծություն:

2. Ինչպե՞ս է կոչվում ջերմաստիճան չափող սարքը:

Ջերմաստիճան չափող սարքը կոչվում է ջերմաչափ:

3. Ի՞նչ կառուցվածք ունեն սնդիկային ջերմաչափները:

Նրանց հիմքում ընկած է հեղուկի ծավալի հավասարաչափ ընդարձակումը ջերմաստիճանից կախված:

4. Բժշկական ջերմաչափն ինչո՞վ է տարբերվում սովորական ջերմա
   չափից:

Եվ բժշկական ջերմաչափերը, և տան պայմաններում մարդու ջերմաստիճանը չափող ջերմաչափը նույն են: Սակայն, եթե համեմատենք բժշկական ջերմաչափը օրինակ օդի ջերմաստիճանը չափող ջերմաչափի հետ, ապա դրանց արտաքին տեսքը, կառուցվածքը լրիվ տարբեր են, բայց երկուսի մեջ էլ օգտագործվում է սնդիկ:

5. Ո՞րն է բնության մեջ հանդիպող ամենացածր ջերմաստիճանը:

Բնության մեջ հանդիպող ամենացածր ջերմաստիճանը –273°C-ն է

6. Չափե՛ք ձեր ընտանիքի անդամների ջերմաստիճանը եւ համեմատե՛ք միմյանց հետ։

հայրիկ – 36.7
մայրիկ – 36.5
եղբայր – 36.5
ես – 36.6

Jingle Bell Rock

Jingle bell, jingle bell, jingle bell rock
Jingle bells swing and jingle bells ring
Snowin’ and blowin’ up bushels of fun
Now the jingle hop has begun

Jingle bell, jingle bell, jingle bell rock
Jingle bells chime in jingle bell time
Dancin’ and prancin’ in Jingle Bell Square
In the frosty air

What a bright time, it’s the right time
To rock the night away
Jingle bell time is a swell time
To go glidin’ in a one-horse sleigh

Giddy-up jingle horse, pick up your feet
Jingle around the clock
Mix and a-mingle in the jinglin’ feet
That’s the jingle bell rock

Jingle bell, jingle bell, jingle bell rock
Jingle bells chime in jingle bell time
Dancin’ and prancin’ in Jingle Bell Square
In the frosty air

What a bright time, it’s the right time
To rock the night away
Jingle bell time is a swell time
To go glidin’ in a one-horse sleigh

Giddy-up jingle horse, pick up your feet
Jingle around the clock
Mix and a-mingle in the jinglin’ feet
That’s the jingle bell
That’s the jingle bell
That’s the jingle bell rock

Դասարանական 2. Ջերմային հավասարակշռություն և ջերմաստիճան

Ջերմային հավասարակշռություն և ջերմաստիճան:

Հարցեր

1. Ի՞նչ է ցույց տալիս մարմնի ջերմաստիճանը:

Ջերմաստիճանը մարմնի տաքացման աստիճանը և ջերմային հավասարակշռության վիճակը բնութագրող ֆիզիկական մեծություն:

2. Ինչպե՞ս է կոչվում ջերմաստիճան չափող սարքը:

Ջերմաստիճան չափող սարքը կոչվում է ջերմաչափ։

3. Ի՞նչ կառուցվածք ունեն սնդիկային ջերմաչափները:

Նրանց հիմքում ընկած է հեղուկի ծավալի հավասարաչափ ընդարձակումը ջերմաստիճանից կախված:

4. Բժշկական ջերմաչափն ինչո՞վ է տարբերվում սովորական ջերմա
   չափից:

Եվ բժշկական ջերմաչափերը, և տան պայմաններում մարդու ջերմաստիճանը չափող ջերմաչափը նույն են: Սակայն, եթե համեմատենք բժշկական ջերմաչափը օրինակ օդի ջերմաստիճանը չափող ջերմաչափի հետ, ապա դրանց արտաքին տեսքը, կառուցվածքը լրիվ տարբեր են, բայց երկուսի մեջ էլ օգտագործվում է սնդիկ:

5. Ո՞րն է բնության մեջ հանդիպող ամենացածր ջերմաստիճանը:

Բնության մեջ հանդիպող ամենացածր ջերմաստիճանը 0 °C:

6. Չափե՛ք ձեր ընտանիքի անդամների ջերմաստիճանը եւ համեմա-
տե՛ք միմյանց հետ։

հայրիկ – 36.7
մայրիկ – 36.5
եղբայր – 36.5
ես – 36.6

Ինչպես են նշում ամանորը Իտալիայում․Come festegiano Il Natale in Italia

Ամանորն Իտալիայում (իտալ.՝ Capodanno, թարգմանվում է որպես «տարվա գլուխ», նաև հայտնի է որպես Սուրբ Սիլվեստերի ընթրիք), տոն, որը նշվում է իտալացիների կողմից՝ համապատասխան գրիգորյան օրացույցի, մեկնարկում է դեկտեմբերի 31-ի լույս հունվարի 1-ի գիշերը։

Իտալիայում Ամանորն ընդունված է նշել փողոցում, որտեղ անցկացվում են ժողովրդական տոնախմբություններ։ Դեկտեմբերի 31-ի գիշերը քաղաքի կենտրոնում տոնի մասնակիցները սկսում են զբոսնել պողոտաներով, ավտոմեքենաների շարժը քաղաքում դադարում է։ Իտալացիները սիրում են դիմավորել Նոր տարին՝ հին տարում խմելով «Պրոսեկո» գինին եկող տարվա երջանկության համար։ Հռոմի Ժողովրդական հրապարակում ամանորյա ներկայացում է կազմակերպվում, որն ուղեկցվում է հրավառությամբ, լուսաերաժշտական ներկայացումներով։ Հանրահայտ հռոմեական ավանդույթն ասում է, որ Ամանորին երջանիկ կդառնա նա, ով Նոր տարվա գիշերը կթռչի կամրջից Տիբր գետ։ Բայց ամենաիտալական ամանորյա սովորույթը պատուհաններից հին իրերը (հագուստ, կահույք, կենցաղային իրեր և այլն) փողոց նետելն է։ Ենթադրվում է, որ նոր տարում երջանիկ կդառնա նա, ով կկարողանա ավելի մեծ թվով հին իրերից ազատվել։

Mestieri e professioni

I professioni in italiano